Dili tambal apan makatambal

Daghan kaayong gibaligya nga mga tambal nga dili gyud tambal, apan makatambal. Makalibog no? Ang uban moingon pa gyud nga aprobado kini sa Food and Drugs Administration, apan inighuman og sulti sa mo-testify nga naayo sa sakit, dalidalion dayon paglitok ang disclaimer nga ang maong food supplement “ay hindi gamot, at hindi pwedeng gamitin na gamot sa mga sakit.”

Hindi gamot pero, base sa daghang ni-testify, naayo sila sa hapit tanang matang sa sakit, lakip na ang cancer. Unya kining giingon nga announcer on board, i-endorse dayon nila ang food supplement nga dili tambal, apan makatambal.

Hasta ako naglibog kon hain niining maong mga food supplement ang maayong paliton kay matud pa silang tanan makaayo man sa sakit!

* * *

Ug nia pa, usa ka commercial moingon nga “anaa na diri sa Cebu.” Tingali’g ang buot ipasabot nga “ania na sa Cebu.” Ang Eninglis sa “anaa,”  kay “there,” sa ato pa, “there” in Cebu, nagpasabot nga ang nagsulti niini, wala sa Cebu.

So, ang husto tingali mao ang pag-ingon nga “ania” na dinhi sa Cebu. Ug dili sab “diri.” Ug bahin niining pag-ingon nga “gipatay, gikaon, o gisumbong,” ang paggamit sa “gi” past tense ni, nahitabo na. Busa, kon wa pa mahitabo, sayop tingali ang pag-ingon nga “wala gipatay, wala gikaon, ug wala gisumbong.”

Ang husto tingali, “wala patya, wala kan-a, ug wala isumbong.” Maningali lang ta kay dili man ta authority sa Cebuano language. Pangagpas man lang ning ato.

Dugang pa, atong palambuon ang atong pinulongan, inay nga atong pulihan og Tinagalog. Pananglitan, nganong moingon man ta og “pinaka” gamay, o “pinaka” dako? Sa atong sinultihan moingon man ta nga “labing” gamay, o “kinagamyan.”  O “labing” dako o “kinadak-an.”

Nganong mosunod man gyud sa mga Tagalog? Nganong dili na man ta mogamit sa pulong “molupyo” o “lumolupyo? Nganong mosunod man gayud ta sa ilang pag-ingon nga “residente?”

Ug nia pa, ang husto tingali mao ang pagpangutana kon “asa ka paingon?” ug “diin ka gikan?”, dili ang pag-ingon nga “diin ka paingon?”, o “asa ka gikan?” Nagkatuwagi na man ning atong sinultian uy! Nia pa’y atong abilidad. Mga ngalan sa dapit ato gyud nga Binisay-on ang spelling. Pananglitan, ang USA, sa Binisaya: Yunayted Istets sa Amerika. Muabot kaha ni sa America kon mao kini ang atong i-address sa atong suwat sa atong paryente didto?

* * *

Sa akong nahinumdoman, karon pa mahitabo nga nahutdan ang NFA og bugas. Ngano man ni? Nganong wa may gihimo sa mga nagdumala niini?