EDITORYAL - Ang paglikay ilimnong makamatay

Karong  ting-init tubig ang  kaabag  sa kinabuhi  sa tawo   aron  nga   molahutay  sa  pagpakabuhi  kay kun  kuwang  og  tubig  ang  lawas  sa tawo, magsagubang  siya  sa gitawag  nga  dehydration  o  maughan  sa tubig  nga  delikado  kaayo   kun  mopahuway    sa dayon.

Busa  ang  tubig,  dako  kaayo  og papel  sa kinabuhi  ug  pagpakabuhi  sa tawo, apan  di tanang  klase  sa tubig  moabag  aron  mabuhi  ang  tawo  kay  may  tubig  usab  nga  mopatay  sa tawo.

Mao  kini  ang  gisangyaw  sa mga  tinugyanan  sa panglawas  o  taga  DOH   kinsa  namatngon  ning  pagsulbong  sama  sa uhong  karon  nga  mga automatic tubig machine (ATM)   nga peso-peso.

Ang  maong  mga  tubig bisan  asa  lang  daplina sa karsada  ipasok  nga   way klarong  proteksyon  gikan  sa hugaw  o kaha  sa mopaslak  og  hugaw  niini  o hilo  nga  maoy  ikamatay  sa makainom.

Hilabihan  kadaghan  niining  mga  tubiga  nga  kun sul-an  ka  sa tiyan  human  ka  makainom, wa kay mapangita  nga  tag-iya  aron  papanubagon  sa nahitabo  kanimo.

Kini  tungod kay way  ngan  sa nagbutang  sa  maong ATM   o  kaha  brand  sa tubig  nga   masuta  kun  na-inspection  ba  sa taga  city  health  department.

Apan  ang  tinuod  bisan  pa  kun  limpyo  ang  tubig,  apan  ang dispenser  niini  way  hugashugas,   sama  nianang  anaa  murag  uhong  nga namarug  karon  sa kadaplinan  sa kadalanan,  ang  kagaw  sa maong  tubig  sama  na  sa nguyo-nguyo  kadagko nga  anaa  sa  sulod  sa maong  mga  ATM  nga peso-peso.

Kini  dali  kaayong  masuta  sa  may portable  water  dispenser  sa balay, diin, sud  sa usa  ka  semana  mag-akal  na  ang  lamog-lamog  ug  nguyo-nguyo  sud sa  maong  dispenser.

Unsa na  kaha ang  ATM peso-peso nga  tagpila  na  ka  tuig  nga  way  limpyo-limpyo  unsa  na  kaha  kabaga  ang  lapok   o  lamog-lamog  sa sud  niana  uban sa  maghitak  nga  nguyonguyo?

Ang  sakit  nga  makamatay  mugna  sa tubig  nga  hugaw  mao  ang  tipos, cholera, desynteriya, ug  uban  pa  nga  mopatay  gyud  sa tawo.

Busa  kun di  man  kakontrolar  ang  goberno  niining ATM peso-peso, mas  angay  sagupon  sa  matag  usa  ang  market denial  o  paglikay  sa  pagpalit  niini  kun  di ka gustong  masugamak  sa mga sakit  nga  makamatay mugna  sa hugaw  nga  tubig.