EDITORYAL - Kaanugon sa higayon

Mga dagkong kompanya sa Amerika, Japan ug sa Europa nga nagbase karon sa China naghinayhinay na og biya gikan sa maong nasud ug nangita na og bag-ong lokasyon.

Ang pagdungan nila og biya gikan sa China nga posibleng sinugdanan na kini sa pagpaningil tungod sa kadaut nga mugna sa coronavirus disease (COVID-19) nga gikaingong gikan sa Wuhan City sa maong nasud.

Ang maong mga kompanya naengganyo kaniadto sa China tungod sa imprastraktura, baratong sweldo, daghang skilled workers, lig-on ang politikanhong sitwasyon ug labaw sa tanan ang mga termino ug kasabotan tali sa gobiyerno ug sa mga kompanya.

Mao sab kini ang ilang pangitaon unya sa mga nasud nga ilang gustong himoong relokasyon ug kini anhi lang nila gustong pangitaon sa Southeast Asia kay ania sa rehiyon ang kadaghanan sa ilang gipangita.

Sumala pa sa mga report, kadaghanan sa mga US companies ug pipila ka dagkong Japanese ug European companies nipili na sa Indonesia. Mismo ang ilang presidente nga si Joko Widodo personal nga nakigtagbo sa mga tagdumala ug tagiya sa maong mga kompanya bisan pa sa krisis sa COVID-19 sa ilang nasud.

Ang Vietnam mao usab ang gipili sa mga dagkong kompanya sa China nga balhinan, tingali panagana nila kini aron kun tinud-on sa West ang bahad nga panimaslan ang China, dili kaayo sila makuridas kaapektohan.

Ang Indonesia, Vietnam ug Thailand nanagana nang daan nga inig kahuman sa COVID-19, makauna sila sa mga silingang mga nasud nga makabangon.

Ang gobiyerno sa Pilipinas unsa may gibuhat pagdani aning mga kompanyaha? Unsa may naa niini nga ikaparang sa mga silingang mga nasud karon?

Higayon na unta nato karon nga makaagni usab niining mga investor. Apan kuwang ra kaayo atong imprastraktura ug kun politika maoy hisgutan ug relasyon sa gobiyerno karon ug ubang mga dagkong nasud anhi kini masangit. Kini tungod kay kining mga kompanyaha maminaw man usab sa ilang tagsatagsa ka gobiyerno.