Basura sa kalag-kalag

Ang Department of Public Services (DPS) sa kagamhanan sa siyudad sa Sugbo mipahibalo nga nakakolekta ang mga garbage collectors og 40 tonelada nga basura gikan sa mga sementeryo sa dakbayan atol sa duha ka adlaw nga pagsaulog sa adlaw sa mga kalag ug santos.

Matag tonelada nagtimbang og usa ka libo ka kilos. Sa ato pa, ang nakolektang basura sa mga sementeryo, kadaghanan gikan sa Carreta ug Calamba,mitimbang og 40 mil ka kilos. Matud sa balita nga ang siyudad mokolekta og 530 toneladang basura sa regular nga mga adlaw.

Nganong ingon man kagrabe ang basura nga gipanglabay sa mga tawo? Si Konsehal Jun Gabuya, tsirman sa komitiba sa public services sa konseho nanawagan sa mga tawo sa dili unta pagpataka og labay sa ilang mga basura.

Sakto ang konsehal. Dili gyud unta kita angay magpataka og labay sa atong mga basura bisan asa lang. Maayong mag-anad kita nga ang basura adto ilabay sa mga garbage receptacle aron dili magpasad. ang basura, ilabi na kining mga plastik, mobara sa mga drainage hinungdan nga gamay ulan, mobaha na dayon.

Apan kinsa may sad-an niini?

Tinuod mga mabasol ang kawalay batasan sa tawo nga magpataka og labay. Apan aduna bay gihimo ang Cebu City Hall aron ang mga tawo dili magpataka og labay sa ilang mga basura? Ang Cebu City Hall pinaagi sa ilang CCENRO nagpakatap og 200 ka mga Barangay Environment Officers nga mang-isyu og tiket sa mga tawong masakpan mga magpataka og labay sa ilang mga basura, bisan upos sa sigarilyo. Ang “enforcement” nga pamaagi sa kampanya makaayo. Apan kon kutob ra usab sa pagpanakop sa masakpang magpataka og panglabay sa ilang basura, makaingon hinuon kitang ang tuyo sa Cebu City Hall mao lang ang panguwarta gikan sa multa sa masakpan sa balor nga 500 ngadto sa P5 mil. Daghang madakpan, dako og matigum gikan sa koleksiyon sa multa.

Ang akong gipasabot mao ang kakulangan sa Cebu City Hall pagpakatap og basurahan nga kalabayan sa basura sa mga tawo. Kon adunay basurahan, walay magpataka og labay. Pero magduda lang kita nga gituyo sa Cebu City Hall mga walay basurahan nga ibutang aron mapugos og labay ang mga tawo ngadto sa dili basurahan. Ug kon madakpan tiketan aron paninglan og multa.

Pangutan-a ngadto sa Cebu City Hall, pila ka garbage bin ang gipakatap sa tanang sementeryo ug pila ka buok matag sementeryo? Dili BEO nga mang-isyu og tiket ang angay ipakatap sa Cebu City Hall, kundili mga basurahan. Buhata kini paglikay sa pagduda nga ang basura gigamit lang sa panguwarta. Aw, kana bitaw’ng mga basura sa barangay gihimo man nga panguwarta sa siyudad. Sa panahon ni Mike Rama, barato kaayo atong gasto paglabay sa basura paingon sa private MRF sa Consolacion. Karon nga si Mayor Tomas Osmeña nay nagdumala, puwerteng dakoa sa gasto sa siyudad kay ini’g human og kolekta, dad-on pa ang mga basura sa Inayawan aron kunohay ibalhin og laing trak aron dad-on sa pribadong labayanan. Kaklaro anang panguwarta, nganong dili man ilahos og biyahe? Aduna ba gyuy kuwarta sa basura? Pero tungod nianang panguwartaha, daghang mga eskina sa nagkadaiyang barangay sa siyudad nagpasad ang basura kay dili o dugay makolekta sa garbage trucks sa siyudad. Nganong dili man i-intrigar sa mga barangay ang pagkolekta ug paghakot sa mga basura sa siyudad? Hadlok mga mapasa ang panguwarta ngadto sa mga barangay?

* * *

Mi-ayo-ayo ang ekonomiya karon tungod sa pagbarato sa presyo sa kalibutanong merkado. Hain naman na man ang mga kritiko, ilabi na mga oposisyon, nga bisan presyo sa petrolyo sa.kalibutan ibasol sa presidente?

Mao tingaling wala motibugsok ang trust rating ni Presidente Duterte bisan sa inflation, tungod kay nasayod man ang mga tawo nga dili kontrolado sa gobyerno ang presyo sa lana. Usa sa hinungdan sa paglihok sa presyo sa mga nag-unang palaliton ang TRAIN Law. Apan maayo na lamang kini kay mabalik man ngadto sa mga tawo ang natigom  sa gobyerno tungod sa maong tax law pinaagi sa mga programa ug proyekto ug pagpanindot sa serbisyo.

Kay nabati sa mga tawo ang maayong epekto, mao nang walay reklamo tungod sa inflation.