Sakit nga way kaayuhan
Gawas nga wa pa maayo, nagkagrabe pa gyod ang sakit nga nitakboy sa Department of Health (DOH) sa pagsugod pa lang sa pandemiya dul-an sa duha ka tuig nang nilabay. Bisan sa kadaghan sa ilang mga espesyalista, wa pay klarong kasayuran ang DOH unsa ning sakita.
Pero nabantang na sa tibuok nasud ug sa tanang katawhan ang mga timaan (symptoms) sa sakit: Kalangay sa pag-ihap sa mga nangamatay sa COVID-19; ug pag-ila sa mga nangamatay nga recoveries ug palabyon ang pila ka buwan una kurhian ang kasaypanan.
***
Nagkagrabe ang sakit karong semanaha kay hapit kada adlaw nga nikumpisal ang DOH nga nakahimo na sab sa nagbalikbalik nga mga sayop. Tingali napugos lang sa pagsulti sa tinuod (nga mahimong gitagoan sa nangaging mga buwan) kay nisiwil ang kadaghan sa ilang gitaho nga nangamatay samtang nagpadayon pagtidlom ang nasudnong ihap sa inadlaw nga bag-ong mga kaso.
Pananglitan, niadtong Huwebes, Nobyembre 18, nipahibawo ang DOH og 305 ka patay uban ang katin-awan nga 36 ra ang namatay sa Nobyembre kay ang 44% namatay sa Oktubre ug 35% nang namatay sa Septiyembre.
***
Gipasabot sa DOH ang hinungdan sa kalangay pag-ihap sa nangamatay sa nangaging mga buwan: Nauwahi ang encoding sa kasayuran sa mga nangamatay ngadto sa COVIDKaya, ang ilang database nga nagtipig sa tanang kasayuran parte sa COVID-19.
Pero wa magtagad ang DOH pagpasabot unsay nakalangay sa encoding: Kuwang bang encoders, o dugay bang nasumiter ang kasayuran sa LGUs, o nasangit ba sa central office, o nadaot na sang COVIDKaya?
***
Hapit kada adlaw sab karong semanaha nga nitaho ang DOH nga gawas nga nalangay ang pag-ihap sa gatosan ka nangamatay nasaypan pa gyod og lista nga recoveries sa nangaging mga buwan: Niadtong Huwebes, 278 ka recoveries ang napamatud-an nga nangamatay diay.
Way katin-awan ang DOH. Nganong kanunay mang magsobra ang ihap sa recoveries ug magkuwang ang ihap sa nangamatay? Nagduka bang encoders? O coding error sa COVIDKaya? Kon aksidente ning sayopa, nganong hapit kada adlaw man nahitabo? Kon dunay malisya, nganong giangkon pa man sa publiko nga mahimo man untang hilumon pagmaniobra ang ilang database? O mao ba lay giwawara aron paglipat sa katawhan gikan sa mas dakong maniobra?
- Latest
