Uwahi nang pag-usab sa lagda

Ambot tungod ba sa pagmatngon, o gipalabing garbo kay nahinaykan nang sayop nga pagtuo, nagpaabot og pila ka buwan ang World Health Organization (WHO) ug Centers for Disease Control and Prevention (CDC) sa Estados Unidos una niangkon nga paspas ang tinakdanay sa COVID-19 kay naglutaw ang kagaw sa hangin.

Hilom nga giusab sa CDC ang ilang mga lagda ug nipasidaan na nga airborne ang SARS-Cov-2, ang kagaw nga mosangpot sa COVID-19. Ang WHO niingon nga bisan wa pay igong ebidensiya angay’ng magbantay ang katawhan sa kahigayonan nga airborne ang kagaw.

 * * *

Sukad sa pag-ulbo sa pandemya niadtong Marso hangtod sa niaging buwan, niinsister ang WHO ug CDC sa nagkalainlaing kanasuran, apil nang Department of Health (DOH) sa Pilipinas nga makatakod lang ang kagaw kon direktang maubhan o maatsihan sa distansiya nga menos sa usa o duha ka metro.

Nausab ang ilang baruganan tungod sa nagbuntaog nga mga ebidensiya sa kanasuran sa tinakdanay sa mga imnanan, kan-anan ug ubang mga dapit nga dako ang kahigayonan nga ang katawhan magkasikit nga way face mask ug lanog nga magsultianay nga makapatuasik sa laway.

 * * *

Nakumbinser ang WHO ug CDC nga ang kagaw maglutaw-lutaw sa hangin sa taas nga higayon ug busa makatakod sa mga magpunsisok sa huot ug tinak-opang mga dapit tungod sa pormal nga suwat nga gipirmahan sa 239 ka researchers gikan sa 32 ka nasud.

Apan wa mag-apura pag-usab sa mga lagda. Mahimong nilusad og dugang pagtuon o nasobrahang kasegurista. Nadawat ang suwat niadtong unang semana sa Hulyo. Nagpaabot og duha ka buwan una niangkon nga sayop ang orihinal nilang pagtuo.

 * * *

Maayo na lang nga nagsugod nang katawhan sa nagkalainlaing kanasuran sa pagsul-ob og facemask. Nga kon nakalimot na ka gisupak sab sa WHO ug CDC tungod sa kabalaka nga mahutdan og facemasks ang health workers.

Karon, siyam ka buwan human sa unang pagtumaw sa kagaw sa Wuhan, China, ang face mask napamatud-an nga maoy kinabaratohan ug kinakusgan nga panagang batok sa COVID-19. Gawas nga giisip nga pasiunang bakuna, kay naka-iban sa viral load maong asymptomatic ang mga natakdan apan igong nakapalihok sa immune system pagpakatap og antibodies, karon giila nang mas epektibo kay sa bakuna.