Sa kaarawan ni misis, batiin mo si biyenan

Sa kaarawan ng kamag-anak o kaibigan, hindi ‘‘Maliga­yang Kaarawan’’ o ‘‘Happy Birthday’’ ang pagbati sa Europe­. Katumbas ng ‘‘Congratulation’’ ang binibigkas nila, pahi­watig na malaking tagumpay na nakaalpas ang celebrant ng isa pang taon. Sa mga Dutch ang bati na ‘‘Gefeliciteerd’’ ay hindi lang sa may birthday. Pati ang nanay niya ay bina­bati ng gan’un; paggalang sa nagsilang at nagpalaki sa nilalang. Subukan mo gawin ‘yon sa biyenan mo; sa simula malamang magtataka siya, pero kalaunan ililista ka niya sa mga pamamanahan niya.

Ibabalik ng bagong batas sa grade school ang subject na Good Manners and Right Conduct (GMRC). Kabilang doon ang pagsabi ng ‘‘Salamat’’ o ‘‘Thanks’’ kapag may nagbigay ng pabor.

Sa Japan hindi lang ‘‘Arigatou’’. Sinasabi rin ‘‘Sumi­masen’’ maski sa maliit na abala na, halimbawa, hininto ang elevator para sa iyo. Parang mas malalim sa ‘‘Pasen­siya Na’’ o ‘‘Sorry’’ o ‘‘Excuse Me’’. Sinasaad ng kulturang Japan ang pagpahalaga sa kapwa. Kung tularan natin, mapapaganda ang araw, mahahawa, at gagalang lahat sa iba.

Sa mga wikang Scandinavian walang katumbas ang ‘‘Pakiusap’’ o ‘‘Please’’ kapag may hinihiling. Pero hindi sila bastos. Buong sentence ang sinasabi nila, katumbas ng ‘‘Ang Lambing Mo Talaga’’ o ‘‘You Are So Sweet’’. Pero sa mga kapuso lang ‘yon. Huwag mo subukan sa boss.

Sa Swede hindi ‘‘Kumusta Ka’’ o ‘‘How Are You’’ ang pagbati sa tao sa muling pagkikita. Sa kanila ‘‘Tack For Senast’’, ibig sabihin “Maraming Salamat Nu’ng Huli Tayo Nagtagpo”. Talagang malambing o sweet sila.

Sana mga lider natin ang mamuno sa GMRC. Igalang nila ang tao, lalo kababaihan. Huwag magmura. Minsan bumanat ang spokesman sa mga kritiko ng ‘‘Manigas Kayo’’. Awatin sana niya ang sarili; baka matanong ang nanay niya kung bakit gan’un siya.

* * *

Makinig sa Sapol, Sabado, 8-10 ng umaga, DWIZ (882-AM).