Sobrang stress sa sakuna: Post-traumatic stress disorder

Ang post-traumatic stress disorder ay nangyayari pagka­raang makaranas ng matinding stress, takot at pangamba gaya ng mga sumusunod:

• Sakuna

• Delubyo

• Galing sa giyera

• Naholdap

• Naaksidente

• Na-rape

• Matinding pananakit

Karamihan sa mga sintomas nito ay nagsisimula sa pagitan ng dalawang linggo hanggang tatlong buwan pag­katapos ng pangyayari.

Walang laboratory test na maaaring makapagsasabi na may post-traumatic stress disorder ang tao.

Ngunit kung may makitang ilang sintomas tulad ng sumu­sunod, posible nga na mayroon siya nito.

Pangkalahatang sintomas:

• Ang sintomas ay tumatagal ng 1 buwan, at hirap maki­salamuha sa tao.

• Muling naiisip ang ganoong pangyayari.

• Nakararanas ng bangungot, flashback o pagbabalik tanaw sa nangyari.

• Minsan naiisip na ito ay nangyayari muli sa kanya sa oras na iyon.

• Ang epekto nito ay mabilis na tibok ng puso at pag­hahabol ng hininga.

Dagdag sintomas:

• Umiiwas na maramdaman o mapag-usapan ang pang­yayari.

• Umiiwas sa lugar, tao o gawain na konektado sa insidente.

• Pinipilit kalimutan ang masamang nangyari. Selective amnesia about the traumatic event.

• Nababawasan ang interes sa pang-araw-araw na gawain at pakikisalamuha sa tao.

• Nawawalan ng gana para isipin ang kinabukasan.

• Pagkakaroon ng abnormal sa personalidad kumpara noong hindi pa nasasangkot sa insidente.

• Insomnia o hirap makatulog.

• Iritable.

• Magagalitin.

• Wala sa konsentrasyon.

• Matatakutin.

Paano gagamutin:

• Kinakailangan ng psychological counselling sa lalong madaling panahon.

• Kinakailangan na ang tagapayo ay may kasanayan at kinakailangan nito ng follow-up sa biktima na hindi bababa sa anim na buwan.

• Inirerekomenda ang pagpapatingin sa isang psychiatrist kung kinakailangan at kung hindi bumuti ang lagay ng pasyente ng anim na buwang gamutan.