Pag-aasawa nang marami nagbubunsod ng giyera

KONTING South Sudanese ang nakakabatid na poligamiya ang sanhi ng malagim na digmaang sibil. Sa halip ibinibin­ tang nila ito sa gahamang politiko o magulong kapit­tribo. Totoo naman na ang tiwaling sistema at tunggalian ng tribo ay nauuwi sa karahasan. Pero malaki ang epekto ng kostumbre sa pag-aasawa, anang The Economist. Kung saan malawakan ang poligamiya -- 40% ng kasalan sa South Sudan ay sa maramihang asawa -- sumisiklab ang gulo. Ang 20 pinaka-mahinang bansa ay may poligamiya. Gayundin sa ma-sigalot na bahagi ng Indonesia at Haiti. Mas malamang ang bansang may poligamiya na lupigin ang kapit-bansa.

Kalimitan sa poligamiya, mga mayayamang lalaki ang nag-aasawa nang maraming babae. Kapag 10% ng lalaki sa itaas ay mag-asawa nang tig-apat, wala nang matitirang babae para sa 30% ng lalaki sa ilalim. Udlot ang kanilang kasarian. Sinusuka pa sila ng lipunan, lalo na kung ang pagturing na mayor de edad ay kung meron nang esposa at anak. Para makapag-asawa, kailangan magbayad siya ng “brideprice” o dote sa pamilya ng babae. Kung kokonti naman ang natitirang dalaga, nagmamahal ang dote. Sa South Sudan umaabot ito sa 30 hanggang 300 baka, na hindi kaya ibigay ng mahirap o kapos-aral na binata.

Resulta: Sa pagka-desperado, nagsasama-sama ang mga binata para mangidnap at mandambong sa kabilang tribo. Inaasawa ang mga kinidnap, ipinangdo-dote ang na­dambong. Nauuwi sa ganti-gantihan.

Ang mga walang maasawa ay madaling maakit ng mga grupong jihadists. Lumitaw ito sa pag-aaral nina Valerie Hudson ng Texas A&M University at Hilary Matfess ng Yale. Umamin ang isang Pakistani sa Lashkar-e-Taiba, na pumatay sa 166 katao sa atake sa Mumbai nu’ng 2008, na sumapi­ siya dahil sa pangakong tutulungan makapag-asawa ang mga kuya. Nangako sa mga dayuhang volunteers ng honey­moon ang Islamic State sa dating capital na Raqqa. Dumarami ang rebeldeng Boko Haram sa Nigeria dahil sa pagbibihag ng mga dalagang aasawahin.