Lengguwahe ng teknolohiya

WALANG direktang salin sa wikang Filipino ang terminong hack o hacker o hacking sa usapin ng computer. Karaniwan kasing kahulugan sa sarili nating wika ng “hack” ay tinaga o sinibak. Pero iskandalosong pakinggan kung sasabihing ang isang website ay “sinibak” o “tinaga” kung pagbabatayan ang kahulugan nito sa diksyunaryong Ingles. Pero, kung hindi tayo magiging literal, puwede namang sabihin na lang na “sinira” ang isang website. Isa ring isyu ‘yang website na wala ring katumbas sa sarili nating wika.

At dahil nga ang computer ay gawa sa ibang bansa, nasa Ingles o ibang wika (depende sa bansang pinagmulan), lahat ng mga terminolohiyang ginagamit nito ay nasa wikang dayuhan. Pero, kalimitan, nasa Ingles ang terminong ginagamit sa lahat ng bagay na merong kinalaman sa computer tulad ng sa mga piyesa nito at sa mga programa. Maging ang internet ay Ingles ang pangkalahatang wikang ginagamit.

Mukhang tinatanggap na lang ng lipunan natin sa araw-araw ang mga salitang Ingles sa mga usapin sa computer. Wala kang mararamdamang pagkilos ng mga kinauukulan para malutas ang usaping ito. Meron namang pagtatangka sa mga akademya tulad sa University of the Philippines pero mas palasak pa rin ang paggamit ng wikang Ingles sa computer.

Lumalabas na “Taglish” (magkahalong Tagalog at Ingles) kapag meron kang isinusulat o kailangan kang magpaliwanag sa sarili nating wika na merong kaugnayan sa information technology. Merong mga computer program o mga website sa internet na nagtatangkang isalin sa Filipino ang ilan sa mga salitang Ingles tulad ng “isinakay” para sa upload. Ang Google ay meron ding bersyon sa tagalog. Pero hindi naman lahat ng termino nito ay merong katumbas sa Tagalog. Maging ang Internet ay walang direktang salin sa sarili nating wika.  Masyado namang hahaba kung igigiit nating isalin sa Filipino ang Internet (magkakawing-kawing o magkakaugnay na mga bagay)  batay sa kahulugan nito sa Ingles.  Parang masagwa ring tawaging “pandaigdigang sapot” ang “world wide web’’ kaya marahil tinatanggap na lang ito sa Ingles.  Isa kasing problema sa teknolohiyang ito ng computer ang kakaibang terminong ginagamit kapag hahanapan ng katumbas sa Filipino. Tulad ng mouse na lumalabas na nakakatawa kung tatawaging “daga’. 

Marahil nga, bahagi na ng pagsulong at pag-unlad ng ating lipunan ang pagtanggap at paggamit ng mga salitang Ingles sa teknolohiya ng computer.  Tila tulad din ito ng ibang dayuhang salita na isinasama na rin sa wikang Filipino. Hindi na kailangang hanapan ng katumbas sa sarili nating wika dahil mga bagay ito na hindi sariling atin.