EDITORYAL-Gipan-an ra sa China si Duterte

Napupos nalang ang termino ni kanhi presidente Rodrigo Duterte wala gyuy bisan usa sa iyang gisaad nga railway systems sa nagkadaiyang lugar sa Pilipinas ang nasugdan.

Kini maoy gitug-an sa bag-ong mga opisyales sa Department of Transportation sa administrasyon ni Presidente Ferdinand “Bongbong”Marcos Jr. nga si Undersecretary for Rails Cesar Chavez III.

Ang maong mga proyekto kabahin sa “build, build, build” program ni Duterte.  Apan ang kahumanan niini nag-agad dili sa Pilipinas kondili sa nasud sa China.

Ang Pilipinas nakaduso na og aplikasyon ngadto sa China sugod palang paglingkod ni Duterte alang sa tukorong railway projects sa Luzon ug Mindanao.

Kini mao ang Calamba-Bicol railway nga mokabat P142 bilyones; Subic-Clark railway nga P51 bilyones; ug ang Tagum-Davao-Digos railways nga P83 bilyones.

Apan bisan usa ka haligi, walay natarok kay wala gyud lingia sa China ang aplikasyon sa maong loan ug ni-backout gyud sila niini.

Sa gihimo sa China bisan sa gipakitang kaayo sa administrasyong Duterte mura lang ila kining giduwaduwaan, gipalaway sa kendi apan wala ihatag.

Apil sa maong kaayo mao ang dayag kaayong pagpadaplin ni Duterte sa 2016 Arbitral Ruling bahin sa pagpangilog sa China sa mga teritoryo sa Pilipinas diha sa West Philippine Sea.

Mas gipili ni Duterte makigsuod sa China inay nga barugan ug iinsister ang katungod sa Pilipinas gamit ang maong arbitral ruling. Nakaako pa si Duterte pagpahid sa tanang basol ngadto sa nakalabay nga mga presidente sa nasud sa nahitabo sa WPS.

Miabot pa sa puntong si Duterte miingon nga dili kaya sa Pilipinas makiggiyera sa China tungod lang sa WPS.

Tungod sa pagpadaplin ni Duterte sa maong ruling, nakabuylo ang China paghuman sa konstruksyon sa mga artipisyal nga mga isla sa pito ka mga lugar sa WPS, karon gihimo na kining base militar nga nakahulga na sa seguridad sa Pilipinas.

Mura lang og gipan-an ra si Duterte sa China sa mga saad nga bilyon-bilyones investment ug pautang apan ang tumong nga makompleto ilang mga artipisyal nga isla sa WPS nga walay magsamok-samok.

Sa sayo pa gipasiatab ni Duterte nga $24 bilyones o P1.2 trilyones nga loans ug grants ang gisaad sa China apan kapin P23 bilyones lang ang na-release niini.