Lisud pa P20 ang kilo sa bugas, matud pa

Kining ulohan sa ato karong lindog, atong gibasi sa headline nga napatik sa Philippine Star, nga nagkanayon: “DA chief: P20 per kilo rice not yet possible,” sa ato pa imposible pa sa pagkakaron ang P20 ang kilo sa bugas, kini sumala ni Agriculture Secretary William Dar.

Misaka pag-ayo ang cost sa producton sa palay, among others, gumikan sa gubat sa Ukraine ug Russia, sa atong nasayran, misaka ang presyo sa abuno ug lana.

Hinuon, nagkanayon si Dar, usa ka maayong panglantaw ug tinguha ni BBM ang pagpakunhod sa presyo sa bugas ngadto sa tag P20 matag kilo, diin gisugyot nga usa sa makapakunhod sa presyo sa bugas mao ang pagpakunhod usab sa cost of production niini.

Unsaon man?

Earlier ang Department of Agrarian Reform misugyot nga i-consolidate ang mga gagmay nga kaumahan aron matukod ang Gitawag nga “mega-farms” for rice production.

Midugang si Dar nga mo-subsidize unta ang gobiyerno, diin mamalit kini’g bugas ug ibaligya sa P20 matag kilo.

Apan, matud niya, ang pag-subsidize sa cost sa production, magkinahanglan og mga P125 bilyon nga budget matag tuig. Asa man ta mangahoy niini? Unya, kon ipaagi sa NFA ang procurement sa bugas ug pagbaligya niini, magkinahanglan kini og budget nga P30 billion matag tuig, ug ibaligya kini ngadto sa labing kabus nga Pilipinhon.

Iya kitang gipahinumdoman nga ang NFA used to sell lower-priced rice. P27 man tingali kadto ang kilo, kini before sa Rice Tariffiation Law, diin ang NFA gihimo na lang nga rice buffer stocking agency.

Sa ato, nang gibalikbalik dinhi,  nga dakung kataw-anan nga isip usa kita ka agricultural nga nasud, nagsalig kita sa bugas gikan sa ubang kanasuran.

Maoy hinungdan nga hatagan unta ni BBM sa labing unang pagtagad ang food production, aron ma-self sufficient na kita sa pagkaon, ilabina sa bugas.

Angay hinumdoman nga sa panahon ni Marcos Sr., nag-export kita’g bugas sulod sa upat ka tuig ngadto sa mga nasud sa Indonesia, Malaysia, Singapore, Mexico, Senegal, ug Vietnam.  Kini, pinaagi sa Masagana Rice Program ni Marcos.

Kahinumdom mo niini?

Nganong wala man kini buhata sa ubang mga presidente, after Marcos.

Gipanghingusgan man hinuon nato ang importation sa bugas.

Samtang sa iyang bahin, si Rep. Argel Cabatbat sa partylist Magsasaka misugyot nga ang unang buhaton sa BBM administration mao ang panghatag sa full support ngadto sa agricultural sector, pag-discourage sa importation (bitaw-ams) pinaagi sa Rice Tariffication Law (diin ang mga adunahang importer lamang ang nabulahan-ams), ug pag-adopt sa comprehensive mechanization program.

Bitaw, kon dii nato ma-mechanized ang atong pang-uma, magsalig lang gihapon kita sa mga baka ug kabaw, dili gayud kita makapalambo sa atong rice production.

Si Cabatbat nagkanayon: “We should not doubt the capability of our local farmers to produce cheap and quality rice. With enough support, appropriate policy changes, removal of middlemen or brokers and appointing the right managers in the Department of Agriculture (DA) who are pro-farmers, the P20 per kilo of rice is possible.”

Gi-cite ni Cabatbat ang Thailand ug Vietnam nga self-sufficient sa rice, gumikan sa ilang comprehensive mechanization program.  Kita?