Electoral politics in the Philippines

Duna koy daan nga clipping, ambot unsa ning tuiga nako na-clipped bahin niining atong ulohan karwon, sinuwat ni Julio Teehankee, full professor of political science and international studies, De La Salle University. Akong tan-aw medyo relevant pa kini karon.

Ania ang binuksan niyang pamahayage: “Elections are integral tyo democratic governance. Through the mechanism of elections, politicians and held accountable for their actions, and arwe compelled to introduce policies that are reflective of and responsive to public opinion.”

So, ang eleksyon, sama sa nangagi ug sa umaabot nga eleksyon, kabahin kini sa demokratikanhong pagpangagamhanan. Othberwise, dili kita makahisgot og demokrasya kon walay election.

Gumikan niini ang mga politiko adunay tulobagon kon accountable sa ilang mga aksiyon, o sa ilang mga b inuhatan isiop omga public servants o mga suluguon (unta) sa lungsod. Ug sa samang higayon, maka-introduce sila’g mga policies ug mga patakaran nga mosanong sa kabubut-on sa lungsod o sa opinion publiko.

Ang ilang mga panlantaw kinahanglan mohaum sa mga gihandom nga kaugmaran alang sa kabulahanan  sa kinatibuk-ang bahin sa katawhan. Sa Kapitolyo atong mabasa ang giingon nga ang gahum sa gobyerno nagagikan sa katawhan. Ug sa city hall, gipahinumduman silang mga nag-alagad sa gobiyerno nga ang ilang pagka-anaa sa gobyerno, is a public trust.

Kining tanang atong ma-realized pinaagi sa eleksyon, ang tiunay nga pagpangalad publiko mag-agad man sa katarong ug katakos sa mga elective public servants nga atong gipili.

So, kinahanglan nga sa tanang higayon, ang kabubut-on sa mga pumipili, the will of the electorate mao gyud ang mopatigbabaw. Apan, matud pa dinhi. “These do not, however, prevent thbe distortion of the will of the electorate in a ‘flawed democracy’ in the Philippines. Flawed democracy kono. Mao ba kini ang nahitabo sa atong nasud, gumikan sa atong electoral system, ang plurality system?

Matud pa: “Under the 1987 constitution, all elective officials - president, vice-president, senators, members of the House of Representatives, local chief executives and local legislators - are chosen by a direct vote of the people through a ‘first-past-the-post system’ (Agra,l 1997b: 1).

The Philippine electoral system has generally been consistent throught history.

Direct vote sa katawhan, sa ato pa, kita gayud ang magbuot kinsa ang atong palingkuron diha sa mga gahom ug posisyon sa atong pangagamhanan. Busa, kinahanglan awtong ibasi ang atong pagbotar, dili sa salapi o popularity, kundili, sa katakos ug kaligdong sa buot atong pilion.

Sa ato nang gibalikbalik dinhi, sagrado ang balota, kinahanglan ato kining ampingan ug panalipdan batok niadtong  buot manamastamas niini pinaagi sa pagbaligya niini. Ang nakadaut kay daghan man usab ang mopalit niini.

Kinsa man ang nag-una niini, sama sa itlog o ang nangitlog? Kon walay mamaligya, wa puy mopalit, kay unsa may paliton kon walay baligya? Apan, usahay gud, ang mga pumapalit may manghagad, ug mo-offer og taas nga kantidad, nga ang mamaligyaay dili kabalibad.

Apan, alang nako, kon ang tanang botante dili gayud mobaligya sa ilang mga katungod pagbotar, walay mahimo ang atong mga politiko niini.

On the other hand, kon walay mamalitay, wa puy mamaligyaay, kay unsaon pagkahalin sa iyang balota ko walay mopalit?

Dugang ni Teehankee: “Cientalism,

favourism, nepotism, fraud and violence, among others, have reinforced the elitist nature of Philippine electoral politics. This was exacerbated during the period of Marcos’ authoritarian rule as democratic elections.”