Nganong naglunop?

Tan-aw nako, daghang hinungdan kon ngano nga dali kaayong mitubo ang tubig diha nga mibunok ang kusog kaayong uwan dinhi sa Cebu City kaniadtong Martes sa gabii.

Pwerteng daghana sa mga dapit nga gibahaan ug gipanglunopan, ang tubig-baha misulod sa kabalayan nga nakapaguba sa mga appliances niadtong mga balay nga wa gyuy kabalhinan sa ilang mga butang.

Gawas niini, duna pay mga tawo nga gibanlas kuno sa kusog nga su’g sa tubig-baha, ambot kon ngano sab nga nabanlas man sila. Aw, tingali kon bata nga nagduwaduwa, may rason tingali.

Pero daghan ang nakapangutana kon ngano nga dali ra kaayong mitubo ang tubig. Ingon niini ang sitwasyon.

1.) Tungod sa pagkapulpog na sa ice sa dagat didto sa ubang dapit sa kalibotan kay grabe na kaayo ang kainit sa panahon, anam-anam kini nga nakapatubo sa tubig sa dagat.

2.) Dungan sa pagpanglabay sa daghang katuigan, medyo miunlod ang yuta ug ang dapit sa baybayon ingon sa mitupong na lang hapit sa dagat, ug hinay na ang pag-agos sa tubig.

3.) Tungod niini, mosamot pa kahinay ang pag-agos sa tubig-baha kon mahitabo nga ang pag-uwan maatol nga taub ang dagat, ug posible pa gani nga mobalik ang tubig baha diha sa kasapaan.

Kon mahitabo kini, paspas kaayo ang pagtubo sa tubig baha kay dili na man moipon sa dagat ang tubig. Apan akong natan-aw nga lahi usab sa ubang mga dapit.

Pananglit diri sa Salinas Drive sa Lahug ang tubig-baha wa na maato pagsuyop sa drainage system nga tingali napuno na sab sa mga sagbot. Unsaon, ang ubang tawo nga namuyo sa ibabaw, hilig kaayo og “basura-padala” kon mag-uwan na nga ang karsada mahimo na nga sapa.

Ang ilang mga basura ipangitsa ra nila ug ipaanod sa bul-og sa tubig-baha sa way paghunahuna nga ang ilang gihimo makahatag og dakong problema sa uban.

Didto sa General Maxilom Avenue sa Cebu City, lawom ang tubig tungod kay misuyla na man sa sapa ang kusog kaayong tubig. Ngano man? Tan-awa ra gud ninyo ang sapa, gamay na kaayo kay ang mga tag-iya sa building ug kabalayan daplin sa sapa, nag-iyahay ra og palapad sa ilang balay.

Ang kusog kaayong tubig-baha gikan sa Busay, ngadto sa Lahug ug sa ibabaw pa nga bahin, moagi diha sa Kamputhaw, pun-an pa sa Zapatera, Lorega-San Miguel, T. Padilla, mao nga pag-abot sa Tejero, aw dako na kaayong lunop.

Sa Sitio Kaimito sa Lorega-San Miguel, ang tubig-baha misuyla sa sapa ug miabot og taga hawak sulod sa kabalayan. Unta, pangitaan gyud kini og sulbad sa atong mga opisyal sa kagamhanan.