EDITORYAL - Nikalma na apan di kakompiyansahan

Gipahibalo sa Inter-Agency Task Force on Emerging Infectious Disease pinaagi sa Department of Health nga hinay-hinay ng nakab-ot sa Pilipinas ang gipaabot nga “flattening of the curve” gumikan sa nakitang kalamboan sa pagkunhod sa mga bag-ong kaso sa natakboyan sa novel coronavirus disease.

Nakita sa IATF nga nagkagamay nalang ang mga bag-ong kaso nga natala sa nasud, samtang nagkahinay sab ang paggamit sa mga resources ug pasilidad sa mga tambalanan nga nag-atiman sa mga bag-ong kaso.

Misaka sab o paspas na sab ang recovery rate sa nasud kun itandi sa mga nanglabay nga mga buwan nga diin mas daghan ang mga nadugang nga kaso sa gidaghanon sa mga nangaayo. Samtang sa mga nangamatay, sagad kanila daan ng masakiton ug nagkakomplikasyon human nataptan sa COVID-19.

Dinhi sa Central Visayas, ang tigpamaba sa DOH-7 miingon nga nakab-ot na ang ‘flattened curve’ o nilinaw na kun sa dagat pa.  Nagkagamay ang mga kaso ug nagkadaghan ang nangaayo samtang padayon ang pagpangusog sa contact tracing matag dunay bag-ong kaso aron mapugngan ang pagkatap pa sa maong sakit diha sa mga komunidad.

Apan bisan pa niini, dili gyud husto nga magkompiyansa. Ang virus nagpabilin pa gihapon sa palibot ug si bisan kinsang magkompiyansa matakboyan gyud niini. Ang virus motakod bisan sa mga tawong himsog ug walay gipamati sa lawas.

Kaning mga himsog nga matakdan dili man tuod magrabehan apan sila maoy magsilbing sakyanan sa virus aron makapanakod sa uban. Kun sila magkompiyansa ug makatakod og masakiton diha sa ilang panimalay, sigurado yung mameligro ang kinabuhi.

Busa mas maayong sundon sa tanan oras ang pagtuman sa minimum health standards. Magsuot og facemask, face shields, mag social distancing ug maghugas kanunay sa mga kamot matag-karon ug unya  tungod kay mao pa lamang kini ang labing epektibong pamaagi aron malikay gikan sa COVID-19.

Di kinahanglang mosugal ug magpasagad tungod kay mag-unsa man ning mga adlaw nga makagawas-gawas ang tawo, apan sa kalit lang ipang-lockdown gihapon kay daghan na sa managsilingan ang napositibo.