Ang COVID-19 dili kahadlokan?

Taas kaayo ko og respeto ni Dr. Jaime Bernadas, kay siya maoy regional director sa Department of Health (DOH) dinhi sa Central Visayas. Apan dili gyud husto sa kinatibuk-an ang iyang giingon nga mas kahadlokan pa kuno ang dengue kay sa coronavirus.

Ang gibasehan ni Dr. Bernadas kay mas daghan kuno ang nangamatay sa dengue kon itandi sa mga “natigok” sa COVID-19. Apan wa niya kaayo ipasabot nga dako kaayo ang kalainan kon masakit ka og coronavirus disease.

Ang dengue ug COVID-19 mahimo nga imong malikayan. Kon manglimpyo ka lang sa palibot sa imong balay ug dili nimo bitayan og mga bulingon ang bungbong, ilabi na ang suok nga bahin, way lamok nga moestar sa inyong balay.

Apan bisan pa og may ma-dengue nga sakop sa imong pamilya, dili kini kuyaw nga makapatakod, gawas lang kon ang lamok nga nakapaak niya, mopaak na sab nimo.

Kon ang sakop sa imong pamilya matakboyan og dengue, luwas kini kon dad-on dayon nimo sa ospital.

Adto sa ospital, mahimo ka nga makabantay sa imong pasyente nga dili mahadlok nga matakdan sa dengue. Apan kon COVID-19 gani ang motakboy sa sakop sa imong pamilya, dad-on dayon kini sa mga isolation centers ug sa ospital, ug dili ka gyud tugotan nga makabisita.

Kon dimalason nga “matigok” ang pasyente, diritso na kini nga puston pag-ayo, unya sunogon nga ang iyang mga tagtungod dili na gyud makakita pa bisan sa anino na lang sa iyang haya.

Sa dengue gamay ka ra sa og magasto apan sa COVID-19, mahimong mahurot ang imong katigayonan kon ikaw maoy maningkamot nga siya maluwas. Ang coronavirus mahimo nga malikayan pinaagi sa dili pagsuroy, ilabi na kon anha ka ra sa imong balay.

Apan dako kaayo og epekto nga mahimo ang COVID-19 kay aron nga walay mga tawo nga magkapundok, gipangsirad-an ang mga tindahan, nawad-an og trabaho ang daghang mga tawo ug dili na sila basta-basta nga makasuroy.

Nanghatag man tuod og hinabang ang gobiyerno apan dili tanan ang gihatagan, ug daghan gani nga mga pobre nga wa gyud tawon mahatagi. Unya, moingon si Dr. Bernadas nga dili kaayo kahadlokan ang coronavirus?

Pila ka bilyon ang nagasto sa kagamhanan sa pagkumbati sa coronavirus kon itandi sa nagasto nila pagsumpo sa dengue? Unta, ihatag ni Dr. Bernadas ang tukma nga mga detalyi aron nga masabtan ang katawhan.

Sa iyang pamahayag, mahimo nga madasig pa ang katawhan nga magsuroy-suroy ug dili na mahadlok sa Covid kay mas kahadlokan pa man diay ang dengue. Pastilan.