Panghunaw sa tiil?

Matagkaron ug unya pahinumdoman kita to wash our hands thoroughly, to stay hygienic, isip usa sa mga paagi paglikay nga matakdan kita sa coronavirus.

Unya, pipila sa atong mga mgsisibya modason niini pinaagi sa pa-ingon: Panghunaw sa kamot! Unsa man diay ang hunawan, ang tiil? Manghunaw gani, kamot gyud na, dili tiil, busa , igo na ang pag-ingon nga: Panghunaw, kay lagi di man ta manghunaw sa tiil.

Pasagdi lang nang Eninglis ug Tinagalog, kay wala silay usa ka pulong sa pagpanghunaw,  mao nga moingon sila nga: wash hands ug panghungas ng kamay.

Ug dugang niini, nganong mosunod man gyud sa mga Tagalog? Atong palambuon ang Cebuano language. Nganong mosund man ta nila pag-ingon: residente? Nganong ato na mang isalikway ang kaugalingon natong pinulongan: lumolupyo o molupyo?

Unya, niay bag-ong pulong, akong nadunggan sa radyo: Person Deprived of Liberty, PDL (Did I hear it right?). Sa ato pa, binilanggo, piniriso.

Maayo kaayo ta ini?

Hinumdom mo, pagsulbad sa squatting problem sa nasud, ang mga squatter ilang ginganlan og informal settlers. Karon, wa nay suliran sa squatting, informal settling na lang.

* * *

Gasaka matag adlaw ang mga kaso sa coronavirus dinhi sa atong dapit ug sa tibuok nasud, ug sa ato nang giingon dinhi, kini gumikan sa pagkagahi nato’g ulo, ang pagkawala natoy disiplina, ug ang dili nato pagka-law-abiding.

Unta, samtang ang mga siyentipiko ug ang ang mga eksperto sa panambal nagpadayon pa sa ilang pagkaplag sa tukmang tambal nga makabuntog sa coronavirus, ato untang kaminosan ang pagtakboy sa sakit nga nihugpa sa atong nasud, kon magmatinumanon kita sa mga lagda ug mga kamandoan sa atong kagamhanan.

Atong makita nga ang atong kagamhanan, both lokal ug nasyonal, nanigkamot baya nga mabuntog nato kining sakit nga kusog kaayong manakod. Ug ang gikinahanglan dinhi mao ang hingpit nga cooperation kon unsa man ang ipahamtang nganhi kanato nga mga kasugoan sa atong kagamhanan.

Kay, after all, alang man kini sa kaayohan natong tanan. Ug dili kini masulbad sa atong kagamhanan lamang. Buligan nato ang atong kagamhanan pinaagi sa pag-cooperate And of course, nagkinahnglan kini’g mga pag-sakripisyo.

Ang nakadaot ra ba sa uban kanato nga dali kaayong patuohon sa bisan unsa nga ilang masayran gikan sa social media. Unya, ila dayong kining i-share ngadto sa uban. Mao nga magkaguliyang dayon ang mga kasayoran nga muabot sa publiko.

Atong likayan ang mga fake news. Ug kadtong nagpasangyaw, palihug pahulay na. Ayaw dugangi ang mga suliran nga ato karong giatubang.

* * *

Ug atong padayonon kadtong mga pag-ampo akong ginganlan og Coronavirus prayers, agig dugang sa Oratio Imeprata, ania: Pray for families adjusting to new ways of life.

“Holy Spirit, as families adjust to everyone being home as businesses and schools close, we ask that You guide people in their new realities. Give spouses grace for each other. Prompt worn-out parents to speak words of kindness and encouragement to their children. Help children find creative ways to experience the beauty of all You have created and continue learning.”

Nangausab ang atong mga ways of life. Atong iampo ang atong kaugalingon nga mahibalik na kita ngadto sa naandan natong mga ways of life.