Ang sabon ug ang Coronavirus

“Alcohol-based disinfectants are also effective, but soap still reigns supreme when beating the novel coronavirus (SARS-CoV-2) responsible for coronavirus disease 2010 (COVID-19).” Mao kini ang pamahayag ni Palli Thordarson, usa ka chemistry professor.

Napatik sa mantalaan, sinulat ni Gabriela Baron, giulohan og “Chemistry professor explains how soap–not alcohol–annihilates coronavirus.”

Literally, nagpasabot nga samtang epektibo ang alcohol isip disinfectant, ang sabon kono ang maka-annihilate o makapatay sa virus.

Sa akong bahin, aron pagseguro mo-apply ko’g alcohol, unya manghunaw pa gyud ginamit ang sabon. Tungod kay dili man ma-available ang tubig ug sabon sa tanang higayon, labi na kon gawas sa balay, magbawon kog alcohol sa bulsa, ug lain sa sakyanan.

Ug bahin niining social distancing, kon atua ko sa gawas sa balay, I see to it nga dili kaayo ko makapaduol sa laing tawo.

By the way, redundant na kon moingon ka nga manghunaw sa kamut. Panghunaw gani, sa kamut gyud na, kay di man ka manghunaw sa tiil. Either manghimasa o manghimatiis.

Samtang ang mga Amerkano moingon nga clean your nose, wash your face, ears & clear your  eyes, kita dinhi sa Sugbo, igo lang tang moingon nga: panghingugmo, panghilam-os,pangatuli, ug panghimuta.

Dugang niini, igo lang tang moingon: lukdo (carry by the head); abagahon (carry by the shoulders); bitbit (carry by the hand). Rich gyud kaayo ang atong pinulongan.  Ato  ning palambuon.

Dili ta mosunod sa mga Tagalog pag-ingon nga “residente” inay molupyo o lumolupyo;” tsansa” inay kahigayonan; ug “pinaka”gamay inay labing gamay o kinagamyan.

Ug nganong moingon man mo nga: atoa, ilaha, inyoha, amoa? Unsa may gamit sa “a” dinhi? Unya, pakapinan pa gyud pag-ingon og: diri, dira? Ang husto tingali: dinhi ug diha o didto.

Ug .. balik sa coronavirus. Ania ang katin-awan ni Thordarson: “Soap works well on COVID-19 and most viruses because the virus is a self-assembled nanoparticle in which the weakest link is the lipid (fatty) bilayer. The soap dissolves the fat membrane and the virus falls apart like a house of cards and ‘dies’, or rather, we should say it becomes inactive as viruses aren’t really alive.”

Mora’g di kaayo ta kaasbot ini da. Subra da ka scientific. Pero ang mga eksperto sa panambal ug sa chemistry ang makasabot niini pag-ayo.

Dugang niini, si Thordarson miingon nga ang sabon kono mo-compete sa lipid (fatty) bilayer sa virus membrane. Epektibo kuno kaayo ang sabon pag-dissolve sa glue kun papilit nga maoy hag-hold o nagpugong sa virus.

Ang Center for Disease Control & Prevention, giingon nga nag-rekomendar usab sa pagpanghunaw ginamit ang sabon... to thoroughly rub and soak the hands, kay matud pa: “Hand washing  reduces the amounts of all types of germs and chemicals on hands.”

So, there you are. Ug sa ako nang giingon, manghunaw ko’g maayo, unya gamit pa gyud og alcohol. Hinuon di sad ko mag-panic buying og alcohol, aron dili nato ma-deprived ang uban pagpalit niini.

Giingon nga ang mga pobre igo lang sa pag-panic, samtang ang mga dato’ maoy  nag-buying. Bitaw, in fairness kanatong mga Sugboanon, moderate ang atong pagpamalit, wala gayud  kita, strictly mag-panic buying dinhi, sama sa ubang mga dapit.