“Solomonic decision”

Daghan ang nasuko sa kalangan sa aksiyon sa nasudnong gobyerno pagdili sa mga Insik nga mosulod dinhi sa nasud taliwa sa nahitabong outbreak sa novel coronavirus (2019-nCoV) didto sa Wuhan City sa China. Nisamot ang kalagot ug pagbagulbol diha sa social media dihang gikompirmar sa Department of Health niadtong Huwebes ang unang kaso sa 2019-nCoV dinhi sa Pilipinas.

Usa ka 38-anyos nga babaye gikan sa Wuhan City nga mibiyahe agi sa Hongkong paingon dinhi sa Sugbo ug Dumaguete City sa wala pa molahos sa Manila, diin siya didto naadmit sa tambalanan, maoy unang positibo sa nCoV.  Dinhi sa Sugbo, daghan ang nangugat ug nibalikas sa desisyon ni Gobernador Gwen Garcia nga ipaubos sa 14 ka adlaw nga mandatory quarantine ang tanang moabot nga pasahero diha sa Mactan Cebu International Airport gikan sa China.

Ilang gusto nga i-ban gyud sa gobernador ang entry sa mga insik. Apan ang gobernador mipasabot nga ang pagpatuman og ban naglambigit og isyu sa foreign relation nga si Presidente Rodrigo Duterte lang ang dunay gahom. Ang pagdili sa pagsulod sa mga langyaw dinhi  sa nasud dili sakop sa gahom sa mga local chief executives, sigun sa gimbut-an sa Local Government Code. Apan aron pagpuno sa kakuwangan ug aron magsiguro nga kaprotehian ang mga Sugboanon gikan sa sakit nga mananakod, nahukman ni Garcia ang mandatory quarantine.

Kung imong tugkaron ang desisyon sa gobernador, way kalainan sa pagpatuman og ban ang iyang gihimo. Kini tungod kay dili man gyud mahimong magsuroy-suroy si bisan kinsa nga gikan sa China hangtud nga mahuman ang iyang pagpaubos sa quarantine ug hangtud nga atong masiguro nga wala sila magdala sa kagaw nga mananakod. Ang desisyon ni Garcia maisip nga “solomonic” kun inantigo nga disisyon pagprotehir sa iyang katawhan nga wala kinahanglana nga makompromiso ang relasyon sa laing nasud.

Nakapahinumdom ni nako sa disiyon ni Haring Solomon dihang naglibog kaayo siya unsaon pagsulbad sa panag-ilog sa duha ka nangangkong inahan sa usa ka masuso.

Aron pagsuta kinsa gyuy tinuod nga inahan, nahukman ni Haring Solomon nga tungaon ang bata— ang katunga adto sa usa ka babaye samtang ang laing katunga adto sab sa usa.

Dihang nadungog sa tinuod nga inahan ang desisyon sa hari, iyang gipili nga ihatag nalang ang bata ngadto sa nangangkong inahan aron pagluwas sa bata gikan sa kamatayon. Pinaagi sa maong desisyon nahibaw-an sa hari kinsa gyud ang tinuod nga inahan ug nagpangga sa iyang anak ug maoy gitugyanan sa bata.

Tukma ang maong panang-ingnan sa sitwasyon karon tungod kay daghan ang nagpakaaron ingnon nga nagpakabana sa katawhan, apan ang tinuod nga hinungdan sa ilang pagsaba-saba ug pagpanaway mao ang personal nilang interest sa politika.

Gikabay-an sa mga mapahimuslanong politiko ang sitwasyon aron lang makapanaway inay  nga motabang pagpasabot sa mga nahasi nga katawhan.  Inay pasabton ang publiko nga dili ingon niana ka grabi ang sitwasyon, ilang gisugnoran ang kahingawa  sa katawhan pinaagi sa pagpakatap og sayop nga impormasyon.

Importanteng atong masayran ang tanang kasayuran mahitungod sa sakit ug kon unsaon kini paglikay. Sa bisan unsang butang, importante nga  ang matag-desisyon nga himoon gitun-an ug gibasi sa husto nga kasayuran. Kini tungod kay ang desisyon nga gibasi sa imong kaignorante mas kuyaw ug dilikado pa kay sa mananakod nga kagaw nga imong gikalisangan!