EDITORYAL - Pagbarog sa Indonesia

Makapalig-on og maayo sa desisyon sa arbitral tribunal pabor sa Pilipinas ang paggamit sa Indonesia sa maong desisyon batok sa China.

Ning bag-o, giabog sa Indonesia ang mga panagatan sa China nga gikuyogan pa sa ilang coastguard diha sa Natuna islands sa amihanang bahin sa ilang nasud.

Giinsister nila ang ilang katungod sa ilang Exclusive Economic Zone subay sa gilatid sa United Nations Conventions on the Law of the Sea niadtong 1982.

Sama sa Pilipinas, ang Indonesia duna say EEZ nga gigarantiya sa UNCLOS. Ang China usa sa mga signatories sa UNCLOS, apan numero uno kini nga malapason.

Padayon niining giinsister nga duna kini “historical rights” sa tibuok South China Sea.

Naghimohimo sab sila og mapa nga gitawag og nine-dash line ug gisulod niini ang mga EEZs sa mga silingang mga nasud sama sa Pilipinas.

Ang standoff tali sa Pilipinas ug China sa Scarborough Shoal niadtong 2013 ug uban pang mga ilegal nga pagpangilog sa mga teritoryo niini, nagtukmod kini kang kanhi presidente Benigno Simeon Aquino III pagpalig-on sa depensa sa nasud pinaagi sa pag revised sa AFP Modernization Program alang sa paspas nga pagpamalit og mga gamit militar.

Sunod niyang lakang mao ang pagpasaka og kaso batok sa China didto sa International Tribunal on the Law of the Sea (ITLOS). Niadtong 2016 nipagawas og desisyon ang tribunal nga ilegal ang nine-dash line sa China ug ang Pilipinas maoy may katungod sa Scarborough Shoal.

Apan sa dihang nidaog si Pres. Duterte iyang gipadaplin ang desisyon kay di siya gustong “mamasaker” ang mga sundalong Pilipino ug girahon unya sa China ang Pilipinas.

Mas pabor siya sa pakighigala sa China. Apan karon, ang China nidako ang ulo paghawodhawod sa West Philippine Sea. Apan ang Indonesia wala mahadlok sa China, nipadala kini og mga sundalo, barko, fighter jets aron komprontahon ang nangilog sa ilang teritoryo.

Gihimo nilang basihan ang desisyon sa tribunal nga nipabor sa Pilipinas batok sa China. Dili kini maayo alang sa China, sanglit posibleng gamiton sab sa Vietnam, Malaysia ug Brunei ang maong desisyon.