So, mag-Cha-Cha gyud diay

Gipaabot nga sulod sa mosunod tulo ka bulan, o karong Enero sunod tuig, tuyo sa House of Representatives ila nang maaprobahan ang mga kausaban o mga amendments sa 1987 Constitution.  Ang maong mga amendments giingon nga maglakiop sa pagwagtang sa terms limits sa mga elective officials, ug ang pag-shift na ngadto sa federal system of government.

Sa ato pa, medyo namingaw man ang Cha-Cha ug ang pagsagup sa federalism, ipadayon gyud diay ni sa atong mga magbabalaud sa ubos balay balauranan.

Matud ni Rep. Rufus Rodriguez sa Cagayan de Oro, chairman sa house committee on constitutional amendments, by December 11, ila nang maaprobahan ang gisugyot nga mga amendments, ug maaprobahan kini sa ilang Plenary by January, ug pagka-February ang na-aprobahan nga mga kausaban adto na sa mga kamut sa mga Senador.

Samtang giingon nga dili na priority sa administrasyon ang federalism , si Rodriguez mi-insister nga sa public consultation nga ilang gihimo sa Luzon ug Mindanao, aduna konoy  overwhelming nga support sa at lease sa upat ka major amendments.

Ang upat: 1. Lifting of the restrictions on foreign investments to increase more employment in our country. 2. Shifting the nation to the federal-presidential system to develop the countryside nga usa sa mga election promises sa Presidente. 3.Lengthening the term of office of local officials and their representatives in Congress from three years to five years,  to give them more time to finish their programs and projects for their constituents (Lipay kaayo ang atong mga elective officials niini), ug 4.  The election of senators by region to ensure regional representation in the Senate.

So, mao kunoy gusto sa mga tawo nga dili limitihan ang mga langyaw pagbubo og capital nganhi sa atong nasud. Ok man ni ba! Unya, mag-federal system na ta, aron mapalambo ang mga lalawigan ug makalingkawas na kita gikan sa mga kamut sa Imperial Manila.

Ug lipay ang atong mga local officials nga lugwayan ang ilang mga termino hangtud sa lima ka tuig, aron kahatagan sila’g igong panahon pagpatuman sa ilang mga proyekto. Dugay-dugay sad hinuon ang atong pag-antos unya, ubos sa non-performing nga mga opisyales. 

Ang election sa mga Senador himuon nang by region. Aron dunay equal representation ang atong mga region didto sa Senado. Dili sama karon nga maglabi ang mga Tagalog nga mga Senador. Kita dinhi sa Sugbo ug sa tibuok central visayas wala kitay representasyon didto sa Senado. 

Do we have enough time? Matud ni Rodriguez: “The lawmakers have enough time to introduce changes in the Constitution during the remaining two-and-a-half years of the Duterte administration.”

Samtang sa laing bahin, giingon nga sama sa America, ang atong pagpili sa pagka-Presidente ug pagka-Bise himuon in tandem. Sa ato pa, inigbotar nato sa pagka-presidente, mapili usab ang iyang Bise.

Tinuod, sumala sa atong nasinati, tungod kay managlahi ang ilang mga partido sa politika, diii gayud magkasabot ug kanunayng magkabangi ang Presidente ug Bise Presidente. 

Ingonman gisugyot usab nga i-in tandem usab ang atong pagpili unya sa pagka-gobernador ug pagka-mayor aron dili sila magkasumpaki uban sa ilang bise-gobernador o bise-mayor nga gikan sa pikas nga partido.