EDITORYAL - Liyon ug puya

Pinaagi lang sa gubat, ug kinahanglang mabuntog gyud ang China, una pa mabawi sa Pilipinas ang mga teritoryo niini nga giokupar ug giangkon na sa mga Insik diha sa West Philippine Sea. Kini kon basehan ang pamahayag sa China bahin sa mga artipisyal nga mga isla nga gipamutangan na nila og missile defense systems, mga armas nga siguradong magbutang sa kakuyaw sa mga Pilipino ug bisan kinsang mga nasud nga mopaduol sa maong mga lugar.

Ang pag-instalar sa maong mga armas nagpasabot lang nga bisan pa sa mga pasalig ug bulatik sa presidente sa China nga si Xi Jinping kang Presidente Duterte, wala kini kahulogan. Kaniadto pa nga doble-kara ang China kay lahi ang estorya sa baba ug sa gibuhat sa ilang mga kamot. Ang maong mga missiles gipangmuntar sa Kagitingan (Fiery Cross) Reef, Zamora (Subi) Reef ug sa Panganiban (Mischief) Reef sumala pa sa report sa CNBC. Ang tigpamaba sa China nga si Hua Chunying wala moangkon niini ug wala usab mohimakak. Apan hayag pa sa adlaw ang iyang pamahayag nga ilang katungod nga bantayan ang seguridad sa ilang “soberiniya.”

Kon ang Pilipinas mogamit sa pulong nga “soberiniya” dali kaayong motiyabaw ang China. Apan sila, giyano-yano lang nila kini sa paglitok.

Bisan og magkinaunsa pa, dili na kini buhian pa sa China. Ang pagbutang og mga missiles sa maong mga isla, posibleng maoy mahimong pabilo sa pag-ulbo sa giyera dinhing bahina sa Asya. Diha sa maong lugar maglawig ang singko trilyones dolyares nga mga produkto alang sa lainlaing dapit sa kalibutan.

Labaw sa tanan, kadaghanan sa mga gamhanang nasud, sama sa Amerika, Japan, Britain, France, Germany ug uban pa, niisip sa lugar nga “international waters” ug dili sila kinahanglang mananghid ni bisan kinsang nasud kon molawig ang ilang mga barkong panggubat sa maong lugar.

Tungod sa gilay-on sa maabot sa maong mga missiles, masusama unya ang Pilipinas sa usa ka puya nga giapongan og liyon.