Paningkamot ug kalampusan

Kahilakon ko nga nagbasa sa kaagi sa usa ka kabus kaayo nga babaye, taga Balamban, Cebu, nga kaniadto katabang lang sa panimalay, apan sa iyang paninguha apil siya nga migradwar sa Philippine Military Academy (PMA) didto sa Baguio City kagahapon.

Ang paningkamot ni Meriam Libongcogon nga mahimo na unya nga opisyal sa Philippine Navy, angay gayud nga panaminan sa uban, ilabi na kadtong mga anak nga gigastohan sa ilang mga ginikanan, apan bugti niini, ila lang giusikan ang kahigayonan.

Grabe ang paningkamot ni Meriam. Gi-interview siya sa ABS-CBN reporter didto sa Camp Del Pilar sa Baguio City, gisugilon niya nga niadtong bata pa siya, usahay magkaon lang sila og nilung-ag nga saging o kaha kamote. Mamaligya siya og mga bagul sa lubi ug mga kahoy nga igsusugnod aron nga ang halin makatabang sa iyang ginikanan pagpalit og ilang makaon. Bisan pa niini, migradwar siya nga valedictorian sa elementarya. Ikaw, dili ka ba matandog niana?

Adunay ubang tinun-an nga gipatay-patay sa mga ginikanan ang ilang lawas sa pagpangita og kuwarta aron ikagasto sa ilang pagtuon, sa pag-andam sa ilang pagkaon, apan wala diay magtarong sa ilang pag-eskwela. Pag-high school ni Meriam, nag-working siya sa usa ka religious institution. Dayon, misulod siya pagkakatabang aron makapadayon pagtungha sa kolehiyo.

Apan wala niya matiwas kay maglisod gyud siya nga motrabaho pa sa iyang agawon, momata pagsayo aron atimanon ang mga bata nga iyang gibantayan, pakaligoon, pakan-on ug ihatod sa ilang mga tunghaan, usa pa siya makaadto sa iyang tunghaan.

Nakahukom si Meriam nga molangyaw sa Baguio City, ug didto mipadayon sa pagtrabaho isip katabang gihapon. Ang iya na nga agawon maoy mitabang kaniya nga makasulod siya sa PMA. Gitabangan siya nga makuha ang iyang mga school credentials dinhi sa Sugbo. Giangkon ni Meriam nga dili sayon nga mahimong kadete sa PMA, apan wala gayud siya moatras kay nakaantos man gani siya sa kalisud sa pagpuyo sukad pa sa iyang pagkabata.

Karon, migradwar na si Meriam ug may ranggo na nga Ensign (2nd Lieutenant) ug mihukom nga magpasakop siya sa Philippine Navy.

* * *

Gituyo ko paggahin ang akong lindog sa pagtuki sa kaagi ni Meriam, sa pamasin nga kadtong mga anak nga wala magtinarong sa ilang pagtoon ug gibaliwala lang ang sakripisyo sa ilang mga ginikanan, makahinuktok unta sa ilang sayop. Kun nagmalampuson man si Meriam sa iyang mga pangandoy, imposible nga dili magmalampuson ang mga anak nga kanunay’ng gisuportahan sa ilang mga ginikanan.