Wala gyuy labaw

Duha sa labing dakong institusyon sa katilingban ang simbahan ug media. Tinubdan sa pagtuo ug kaayo ug pagtulon-ang moral ang simbahan. Ang media maoy giila nga ikaupat nga haligi sa estado tupong sa tulo ka haligi nga mao ang ehekutibo (Malacañang), lehislatura (Kongreso), ug hudikatura (Supreme Court ug mga ubos nga mga korte).

Tali sa gobiyerno ug ning duha ka institusyon, aduna bay labaw kanila?

Nangutana ko niini tungod kay usahay ang matag institusyon mobati nga mas labaw kini kay sa uban.

Ang Catholic Bishops Conference of the Philippines kapunongan sa mga lider sa Simbahan Romano Katoliko sa nasud.  Kay lagi mga Obispo man ang mga miyembro ug opisyal niini, gihangad kini sa mga magtutuo. Kun unsay ilang isulti, tuhoan kini sa katawhan sama sa pagtuo sa mga pagtulon-an sa Bibliya.

Ang media, sa laing bahin, maoy tigsabwag sa balita matag adlaw. Kun wala ang media, dili kita masayod sa inadlaw-adlaw'ng panghitabo. Dili kita masayod unsa na ang sitwasyon sa atong gobiyerno, dagan sa ekonomiya, sosyidad, politika, apil na ang sitwasyon sa simbahan, mga institusyon, mga negosyo, mga ahensiya sa gobiyerno, ug ang kriminalidad. Diha sa media usab naumol ang opinyon sa publiko kalabot sa mga dagkong isyu sa nasud. Ang media maoy giisip nga "watchdog" sa katilingbang Pilipino.

Tungod sa estado sa media ug simbahan, kinahanglan ba nga molabaw sila kay sa gobiyerno?

Ubos sa 1987 nga Konstitusyon, estriktong mandato ang panagbulag sa simbahan ug estado (gobiyerno), walay pundo sa gobiyerno nga gamiton aron itukod ug simbahan o i-promote og pagtuo. Ang mga sakop sa simbahan dili usab makahupot og puwesto sa gobiyerno, gawas sa mga exceptions niini.

Ang samang Konstitusyon nagprotehir sa katungod sa pagpadayag (freedom of expression) sa media. Apan aduna kini limitasyon, sama sa klaro ug kasamtangang kakuyaw nga resulta sa butang nga ipadayag.

Ang simbahan ug media maoy duha sa mga institusyon nga gikaengkuwentro ni President-elect Rodrigo Duterte tungod sa plano niining pagbuhi og balik sa death penalty tungod sa kriminalidad nga nanghitabo sa nasud ug ang baruganan niini sa family planning nga kontra kaayo ang simbahan niini.

Maayong masabtan sa mga Obispo nga tinguha ni Duterte ang pagpuhag sa mga kriminal. Dili makiangayon ang pagpatay sa kriminal kun walay due process, apan kining sistema nato karon sa hustisya mas pabor ang mga kriminal kay sa mga biktima. Angay na kining usbon. Kun luoy ang suspetsado, mas makaluluoy ang mga biktima sa rape, patay, tulis, ug kawat ug ang mga pamilya niini.

Ang media sa kauluhan misobra na sa ilang pagdaugdaog sa mga probinsiyano, mao kini gustong putlon ni Duterte ning iyang pagdasig nga boykotan siya. Nakita na hinuon nga wala diay magkinahanglan og media si Duterte kay nagtuo siyang gisalon lang siya niini.

Apan, akong klarohon, walay labaw ning maong mga institusyon.