EDITORYAL - Dunay tsansa ang Pilipinas

Dako kaayo og tsansa nga paboran ang Pilipinas sa kasong gisang-at niini batok sa China kalabot sa pag-angkon niini sa 90 porsiyento sa West Philippine Sea. Kini bisan dili dulot sa bukog ang reaksyon sa mga miyembro sa ASEAN batok sa China gawas lang sa Vietnam ug sa Pilipinas.

Mas daghan mang nasud ang apektado sa gibuhat sa China nga nagsalig sa WPS paghatud-kuha sa ilang mga komersyo.

Ang isyu karon nga gituki mao ang kabahin pa sa hurisdiksyon kun ang arbitral tribunal ba ang mohusay sa maong problema o dili.

Kun madesisyonan nga duna silay hurisdiksyon, sa mosugot pa o sa dili ang China husayon kini nga isyu bisan di pa sila motambong.  Tukion ang merito sa kasong gipasaka sa Pilipinas base sa United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS).

Subay sa UNCLOS, ang mga coastal nations adunay 200 Nautical Miles Exclusive Economic Zones (EEZ) gikan sa ilang baybayon, nagpasabot kini nga ang tanang marine resources ug minerals sud sa maong  distansya iya sa nasud duol niini.

Ang West Philippine Sea ilabi na sa Spratlys, Paracel Islands, Scarborough Shoal ug uban pang giilogang teritoryo wa masud sa 200 NM EEZ sa China.  Sa ilang hinimo-himong 9-dash line aron sakopon ang tibuok WPS, klaro na kaayo nga nalapas niini ang UNCLOS.

Ang UNCLOS nahulma base sa sentimiyento sa mga signatory nations aron  malikayan ang giyera, apil ang China sa nipirma niini.

Aron malikayan ang giyera, kinahanglang motuman ang China sa UNCLOS bisan di pabor kanila ang desisyon isip usa ka responsableng nasud.

Di lang ang WPS ang dunay susamang problema, anaa usab niini ang ubang mga dato ug managsilingang nasud.

Way gusto og giyera karong panahona nga duna nay mga nuclear weapons, panahon na karon nga ipakita sa China nga angayan siya tawgong ehemplo sa uban pinaagi sa pagtahod sa international laws.