Gipasalig aron lang pakyason

Sa pagsugod og pangolekta sa iyang pamunoan sa dugang buhis sa ikatulong sunudsunod nga tuig sa iyang Tax Reform for Acceleration and Inclusion (TRAIN) Law, si Presidente Rodrigo Duterte makaangkon og lab-as nga pundo pagpatuman sa mga programa nga iyang gipasalig nga mohimong mas sayon sa kinabuhi sa mga Pilipinhon.

* * *

Pananglitan, siya ra say naglaslas sa pundo alang unta sa iyang gipirmahan nga Universal Health Care (UHC) Act. Inay pangitaan og tinubdan ang P257 bilyones nga gikinahanglan sa unang tuig sa pagpatuman sa programa, iya na hinuong gitugotan ang Department of Budget and Management (DBM) nga ibanan ang budget sa Department of Health nga maoy gitahasan sa pagpatuman sa UHC.

Maong nipasidaan nang daan si Health Secretary Francisco Duque III nga “partial health care” lang unay ilang mapatuman karong tuiga sa 33 ka dakbayan ug lalawigan sa tibuok nasud nga mao ray ilang napilian. Dinhi sa atong rehiyon sa Central Visayas, Sugbo ray makapahimus sa pipila ra sab ka aspeto sa programa. Ambot unsay ilang atraso, palawayon lang una sa unang tuig sa UHC ang Bohol, Negros Oriental, ug Siquijor.

* * *

Maproblema sab sa kuwarta ang laing programa nga iyang gipirmahan nga molibre sa matrikula ug ubang bayranan sa tanang tinun-an sa tanang kolehiyo ug unibersidad nga gipanag-iya sa nasudnong gobyerno ug sa local government units.

Mosamot og kapuliki ang Commission on Higher Education. Kay gawas nga nasakpan sa Commission on Audit nga luya nga mogasto sa ilang pundo, gilaslasan pa g’yud sa DBM ang ilang gahin alang sa 2020.

* * *

Way problema sa kuwarta ang higanteng mga proyekto sa Build, build, build program ni Presidente Duterte. Ang problema na lang mao nga mas paspas ang pag-usab-usab sa lista sa flagship projects kay sa pagpatuman. Wa rang kaabot og katunga ang aktuwal nga napatuman samtang mosud nang pamunoan sa iyang ika-upat nga tuig karong tuiga.

Kay kuwang man gihapong absorptive capacity sa Department of Public Works and Highways, Department of Transportation ug ubang buhatan, napugos ang economic managers sa presidente sa pagpangopya sa ilang gisaway pag-ayo nga Public Private Partnership ni kanhi presidente Noynoy Aquino.