EDITORYAL - Unsa kahay matampo sa PHL sa depensa sa US?

Palig-unon ug buhion sa Pilipinas ug Amerika ang kooperasyon sa duha sa natad sa depensa aron makasakay sa panahon niining mga kabalaka sa seguridad diha sa South China Sea diin nahimutang ang West Philippine Sea.

Mao kini ang resulta sa matud pa high-level security dialogue tali sa mga opisyales sa duha ka nasud may kalabotan sa depensa ug seguridad isip kabahin sa baruganan ni Presidente Ferdinand Marcos Jr. nga palagsikon og balik ang pito ka dekadang defense partnership sa US ug Pilipinas nga Mutual Defense Treaty.

Parehong misaad nga motabang kun ang usa atakihon og laing nasud.

Ang MDT diriyot mabasura tungod ni kanhi presidente Rodrigo Duterte kay nagduda kining dili motuman ang US sa kasabotan kun sulongon ang Pilipinas sa China tungod sa WPS.

Inay nga gamitong basihan ang 2016 Arbitral Tribunal decision nga pabor sa Pilipinas, gipadaplin kini ni Duterte ug nakigsuod hinuon sa China bugti sa pagpautang sa naulahi alang mga proyektong ubos sa iyang “build, build, build program.”

Ang gihimo ni Duterte maoy nakapadali pagkompleto sa China sa mga artipisyal nga mga isla diha sa WPS nga kusganong gibabagan sa administrasyong Aquino.

Walay kwestyon kun ang Amerika moapil-apil kini sa kasungian sa South China Sea diin nahimutang ang WPS.

Daan na kining namahayag nga bisan unsang sakyanang dagat sa Pilipinas, militar o sibilyan kun hilabtan sa China, modapig kini.

Gawas pa sa MDT, ang US adunay kaugalingong interes sa SCS tungod kay sa international law, walay nakapanagiya niini kay para kini sa tanan, sukwahi sa gibuhat nga China nga giangkon ang 90 porsiyento sa maong kadagatan.

Ang pangutana karon, unsa sab kahay matampo sa Pilipinas sa pagdepensa sa Amerika kun kini maoy girahon sa China?

Nga ang gobiyerno gani niini nagtihik-tihik man sa paghatag og igong pundo para sa Department of National Defense.

May MDT man sa Amerika o wala, dili ba responsibilidad sa Pilipinas nga panalipdan ang kaugalingon ug teritoryo niini gikan sa tanang hulga?

Lain kaayong paminawon nga isalig lang nato ang atong proteksyon sa US ug sa mga kaalyadong nasud?