Gipanapi ang kawad-on

Dear Tito Miguel

Ako diay si  Alkie, taga Banawa, Cebu City . Unsaon nako og sulti akong uyab nga si Germaine nga moundang na siya sa iyang negosyo nga pautang. Akoy hasolan sa iyang gibuhat , puros na lang yawyaw sa social media tungod sa mga nangutang niya nga ma-late og bayad. Gusto ko nga moundang na siya kay toxic jud kaayo. — ALKIE

Alkie,

Pasabta ngano iyang negosyo angay niya undangon. Dili makatarungan ang magpahimulos sa panginahanglan sa uban. Imbis nagkalisod, iya pang pun-an pinaagi sa interest. Ngil-ad nga kuwartahon ang kawad-on.

Lagmit mangatarungan wala man ko mamugos nga mangutang sila, sila’y niduol ug nangamuyo nako. Tinuod, apan mao na mismo ang problema, iyang gipahimuslan ang nidangop niya. Posible mag pinilosopo, unsa diay imong gusto, akong kuwarta ihatag nako? Dili sab, dili niya obligasyon ang motunol sa kuwarta, labi na sa dili niya kaila. Apan wala sab siya'y katungod magpahimulos ug moduot sa ilang kahimtang.

Posible morason mao bitaw nay negosyo sa mga banko. Tinuod, apan kasagaran sa mga banko magpautang lamang kun para sa negosyo, balay o auto sa mga tawo nga dunay katakus mobayad, aron sila molambo ug mahayahay. Dili para maluwas sa kagutom o sakit o dili ba kaha aron dili maputlan sa tubig o suga, nga lagmit maoy rason sa mga nangutang niya.  Ilang negosyo lehitimo, kay rehistrado. Lagmit ang iyaha dili, inato ra.  Mahimo siya gukdon sa BIR kay wala siya magbayad sa buwis, labi na’g isumbong siya sa iyang gipaka-uwawan sa social media. Maski iya pang i-rehistro ug mahimong lehitimo, dili gihapon insakto.

Lahi ang moral sa legal. Karon kun dili moundang kay basin mao ra iya’ng panginabuhian, hulgaa nga dili magpataka’g pakauwaw sa social media sa wa makabayad niya. Mahimo siya pasakaa’g kaso nga kriminal, ang cyberlibel. Basin ang nakautang pa niya ang mohatod niya sa bilanggoan. Tito Miguel

Magpatambag ka? Ipada kang Tito Miguel: 0998-581-5856