EDITORYAL - Pagsaka ug pagkubos sa populasyon

Nikubos ang gidaghanon sa mga natala nga nangamatay ug ingon man gipanganak ning tuiga base kini sa pagtuon sa Philippine Statistics Authority (PSA) sumala pa sa report. Misaka sab ang gidaghanon sa mga nagpakasal karong tuiga kun itandi sa milabay nga tuig 2021.

Ang pagtuon gihimo sugod bulan sa Enero hangtud sa Agosto diin duna lamang natala nga 366,918, mikubos kini og 34.6 percent itandi sa 560,839 nga namatay sa samang mga buwan sa nakalabay nga tuig.

Samtang sa mga narehistrong bag-ong natawo, ang PSA nakatala lamang sa samang mga buwan ning tuiga og 662,780 itandi sa 852,960 og pagkubos og 22.3 percent.

Mga numero lamang kini apan duna kini epekto unya umaabot nga mga katuigan kun magpermanente ang pagkubos sa gidaghanon sa mga bag-ong gipanganak.

Hinuon ang Pilipinas aduna karoy gibanabanang 110 milyones nga populasyon. Sa uban, gikonsiderar na kini nga daghan ra para sa usa ka gamay nga nasud sama sa Pilipinas.

Kini mamahimong makaingon sa pagsaka o pagkubos sa inflation rate ug magdiktar kun magkalisod o dili ang mga Pilipino ug ang nasud.

Sa Japan, nagatubang sila og dakong problema lima ka tuig gikan karon tungod daghan sa ilang mga tawo nga naa na sa hustong edad aron magminyo ug manganak ang nagpabiling ulitawo ug mga ulay hangtud karon.

Nameligro moabot ang panahon, mas daghan ang senior citizens sa Japan nga di na makasugakod panarbaho itandi sa mga sakto sa edad nga mga mamumuo. Nabalaka silang mokamang ang ilang ekonomiya kun mahitabo kini.

Ang China nga dunay sobra usa ka bilyong populasyon ug gikonsiderar nga kinadak-an sa tibuok kalibotan nipatuman og one child policy sugod niadtong 1980 tungod sa kapaspas sa pagdako sa ilang populasyon ug nabalaka silang dili makasustinir ang ilang gobiyerno ug resources.

Apan human milambo ang ilang ekonomiya tungod sa globalisasyon ug pagabli sa world market sa ilang mga produkto nakita sa China nga kinahanglan na nilang mapadayon kini apan mahimo lang kini kun dako ilang populasyon hinungdan nga gihunong ang maong polisiya niadtong tuig 2016.

Ang pagsaka ug pagkubos sa populasyon mamahimong magdala sa kalamboan sa usa ka nasud, apan mag-agad kini sa resources ug kun unsa ang mga polisiya sa gobiyerno.