EDITORYAL - Dakong hagit sa sunod nga pangulo

Dako kaayo ang panglantaw sa 31 milyones nga mibotar kang presumptive president Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr. nga mahaw-as niini ang mga Pilipino ug ang nasud gikan sitwasyon karon nga halos tanang sektor sa ekonomiya nihinay dala sa pandemiya.

Kinahanglang pamatud-an ni Marcos nga wala masayop kining mga mibotar pagpili kaniya kay sa pagkatinuod binlan ni Presidente Duterte og mas huyang nga ekonomiya si Marcos itandi sa iyang paglingkod niadtong 2016 dihang mibiya si kanhi presidente Benigno Simeon “P.Noy” Aquino. Sa pagkakaron dako kaayo ang budget deficit o kakuwangon sa gobiyerno, nidako ang utang niini ug niubos sab ang gross domestic product (GDP) ning tuiga. Ang GDP mao ang pag-iskor sa gidak-on o kalig-on sa ekonomiya sa usa ka nasud. Ang GDP mao ang total nga balor sa tanang produkto o serbisyo nga mahimo sa usa ka nasud sa usa ka tuig o usa ka buwan.

Kun ubos kaayo ang GDP, nagpasabot nga ang usa ka nasud siguradong nagsalig sa mga importasyon sa produkto sama sa pagkaon, raw materials ug daghan pang uban nga di ma-prodyus sa maong nasud.

Nakatampo og dako gawas sa pandemiya sa pagkubos sa ekonomiya sa Pilipinas ang paghinay sa agrikultura ug manufacturing. Ebidensiya kining daghanng imported nga mga produkto sama sa bugas, harina, asukar nga naa sa mga merkado karon. Sumala pa sa www.psa.gov.ph, ang unemployment rate sa Pilipinas niadtong Pebrero 2022 miabot og 6.4 percent. Nagduwa-duwa sa 23 ngadto sa 24 porsiyento sa populasyon ang kabus.

Bisan dako og natabang ang mga programa sa gobiyerno pagtubos aning mga kabus pinaagi sa Pantawid Pamilyang Pilipino Programs (4Ps), conditional cash transfer programs ug uban pa, apan naapektahan og maayo gihapon ang tungod sa pandemiya.

Nihinay sab ang agrikultura sa Pilipinas karon tungod kay nimenus na sab ang mga tambok nga yutang matamnan kay gipamaligya na sa mga maguuma ngadto sa mga land developers ilang umahan.

Sumala pa sa  World Bank data, ang Pilipinas usa ka “lower middle income” nga nasud.  Nagpasabot nga ang kada Pilipino mokita lang og  gikan $1,026 hangtud  $3,995 kada tuig o P54,378.00 hangtud P211,7835.00 kada tuig.