Just in case, kinsa kaha ang unang bakunahan?

Samtang naghuwat ang tibuok kalibotan kon kanus-a gayud ma-available ang bakuna batok coronavirus, gisugyot nga kinahanglan ato kining pangandaman. Gani, mituyhakaw ang pangutana nga kon aduna nay vaccine, kinsa man ang unang makagamit niini?

Matud ni Jarius Bondoc sa Philippine Star: “Science, not politics, must guide COVID-19 vaccination planning. Temptation is strong to grandstand. “

Kon unsa man ang official nga mga laraw sa gobiyerno kinsa ang unahon, gisugyot ni Jarius nga dili unta hikalimtan sa priority list ang mga healthcare workers nga karon atong giisip nga mga modernong bayani. Tingali unya nga tapus niining tanan, ug sa higayon nga mahibalik na kita sa normal nga kahimtang, ato unya silang kalimtan.

Ang mga medical experts sa kalibotan nag-expect nga ma-available na lagmit sunod buwan.  Ang kapin 12 ka researchers Europe, America ug China, hapit na kuno matapus sa ilang mga clinical trials. Matud pa: “Mass producers are being contracted in India. Governments are mapping out mass inoculations.” Dinhi atong makita nga hapit na gayud magmalampuson ang atong mga experto sa panambal pagdiskobre sa vaccine.

Si Senate President Pro Tempore Ralph Recto mibutyag nga there are about 170 candidate- vaccines that are now in various stages of development, apan ang World Health Organization (WHO) namahayag nga mga two billion doses ra ang ma-rolled out by the end of 2021.

Niining two billion doses, aduna ba kahay mahibilin alang sa Pilipinas? Ang mga adunahang kanasuran nga migugol og binilyon ka dolyar alang sa vaccine development, dili  kaha ni silay maoy unahon paghatag sa bakuna? Pangutana ni Recto: “How much is left for Filipinos? “ Maoy hinungdan nga isip pagpagandam iyang gisugyot nga magtudlo kita og ‘vaccine czar’ samtang sayo pa, “to handle the importation to injection challenges in securing COVID-19 vaccines for all 110 million Filipinos.”

Dinhi, sa sugyot ni Jarius, science, dili politika ang basihan sa atong pagpakigharong unya sa higayon nga ma-available na ang bakuna. “This is an urgent need in a world where rich countries bankrolling the development of these vaccines will get them first, as the vaccines have to be moved and stored in freezing temperatures in a tropical country that lacks infrastructure for it,”dugang ni Recto.

Aniay gikahadlokan ni Jarius: “The Philippines must guard against political elitism in vaccination.”  Kuyaw og muandar ang politika. Hinaut nga niining panahona, medyo pahuway lang una ang mga politico. Ilang itugyan ang tanan ngadto sa mga eksperto.

“Supplies will first come in trickles before global mass production. Rich countries will corner billions of vials, leaving only a fraction for poor and middle-income economies. Politicos and relatives will attempt to skip to the head of the queue, dugang ni Jarius.

“Atubangan niining maong mga, si Rector namahayag: “We need a Filipino with global stature, excellent connections and diplomatic skills to successfully place the orders and outsmart the competition.” Kinsa man ni?

Pangutana, tagpila man ning maong vaccine? Tubag: Estimates range from the equivalent of P300-P1,000. India’s largest manufacturer said Britain’s Oxford University has hired it to produce at $3 (P150) per vial. But that vaccine needs two doses.