Kun magkugi lang ang Ombudsman

Usa sa labing importante’ng ahensiya sa gobyerno mao ang buhatan sa Tanod Bayan kon Office of the Ombudsman kang kansang mandato gikan mismo sa labing taas nga balaud sa nasud— ang Constitution.

Nag-unang tahas sa ahensiya mao ang pagbantay sa gobyerno ug sa mga opisyal niini nga dili moabuso ug mopahimulos sa ilang pwesto pinaagi sa pagpangurakot sa bahandi sa nasud.

Lapad og gahom nga gihatag ang Batakang Balaud  sa naasoy’ng buhatan. Lakip niinii ang pag-inbestigar ug pagtangtang sa serbisyo sa mga mamatud-ang nangabuso sa gahom ug ang pagtaral nila didto sa hukmanan.

Usa sa unique o pinasahi nga gahom nga gihatag sa balaud ngadto niini mao nga makahimo ang Ombudsman paglusad og imbistigasyon batok sa usa ka opisyal o kawani sa gobyerno nga gidudahang nangurakot bisan og way reklamo o bisan basi lang sa media report.

Pananglitan, dinhi sa dakbayan sa Sugbo si kanhi mayor Alvin Garcia nasuspenso kaniadto tungod sa imbistigasyon sa Ombudsman Visayas basi lang sa media report diin giangkon sa kanhi mayor nga nagdala siya og Viagra gikan sa iyang byahe sa gawas sa nasud ug iyang gipanghatag sa iyang mga higala isip sinugatan.

Matud sa Ombudsman dili haum ang gihimo sa kanhi mayor ug nakalapas siya sa Code of Conduct and Ethical Standards foor Public Officials and Employees.

Usa lang kini sa daghang mga kaso nga giimbistigar sa Ombudsman bisan way reklamo nga gisang-at.

Apan taliwa sa lapad nga gahom sa ahensiya, nisantop sa huna-huna ni Ombudsman Samuel Martirez ang sugyot nga bungkagon nalang ang ahensiya ug pasagdan ang matagbuhatan sa gobyerno nga mag-umol og ilang tagsa-tagsa ka anti-corruption unit.

Gigamit niyang lansis ang kakuwang og interest sa publiko nga motistigo batok sa mga abusado ug kurakoto nga opisyal ug kawani sa kagamhanan. Ang pamahayag giluwatan ni Martirez atol sa budget hearing sa Kongreso.

Sayo niini gipahugtan sab niya ang access sa publiko, labi pa sa media, sa statements of assets, liabilities, and networth (SALN) sa mga opisyal ug kawani sa kagamhanan.

Iyang rason nga gigamit lang ang SALN sa pamolitika ug pagpanggukod sa mga opisyal. Ambot unsay nahitabo ni Martirez nga daw sa gilayasan man sa maayong paminsar?

Hinaut giapas lang siya sa kakapoy tungod sa pangidaron ug dili tungod sa mas seryosong butang sama sa pagtalikod sa iyang prinsipyo bugti sa materyal nga mga butang.

Atong pahinumduman si Martirez nga dili inutil ang Ombudsman paggukod sa mga abusado ug kurakot sa gobyerno. Ug kini na pruwebahan na sa iyang gisundan nga mga opisyal. Nakalimot ba si Martirez pila ka senador ang napapriso sa Ombudsman?

Kun magkugi lang si Martirez ug tugotan ang publiko labi ang media nga mamahimong partner sa kampanya pinaagi sa paghimong sayon sa access impormasyon nga gikinahanglan sama sa SALN, mas gaan ang ilang trabaho.

Apan tanghaga sa tanang tanghaga nganong inay himoong accessible sa publiko ang SALN gihigpitan man hinuon niya. Way logic ang iyang katarungan nga gigamit sa pamolitika ang SALN.

Ang SALN usa ka epektibo nga hinagiban aron masakpan ang kurakot nga mga opisyal ug kawani sa kagamhanan.