Inahang dila kuyaw’g mahanaw

Wala mapugngi ang mga pribadong eskuylahan sa pagpangabli sa klase niadtong Agosto 24, 2020. Nakasugod gyud silag paila-ila sa online teaching sa ilang mga estudyante, kinsa kinahanglan may kaugalingon gyong kompyuter o laptop nga magamit kada adlaw.

Kay kon ang estudyante wala ini, unsaon man niya pag-apil sa klase?

Hinungdan, nga puwerting kusoga ang pinalitay ug hinalinay sa gipamaligyang laptop. Morag hot cake. Mao pa gani ang pagtak-ang, gilinyahan na sa daghang nag-atang. Daliang nahurot!

Suwerte ang akong apo nga Grade 1. Kay unang semana pa lang sa Agosto, gipadad-ag bag-ong laptop sa iyang tiya, kinsa atua magtrabaho sa Dubai.

Ug nakaeskapo sa dakong problema nga nasinati sa uban.

Sa elementarya, aduna nay Tagalog ug Bisaya subjects. Nakurat ko pagkadungog sa apo nga misulti: “Teacher, I don’t understand Tagalog.”

Ug dili kay siya lang. Halos tanan niyang klasmet mao poy giingon dihang nag-tinagalog ang maestra.

Problema kini nga angay hatagag seryosong pagtagad sa Department of Education.

Walay kaso sa Bisayang subject. Kay bisan amahan sa akong apo Tagalog, magbinisaya man mi sa among balay. Busa, makasabot ra siya.

Perog medyo lawom na, moingon dayon ang inahan, ay: “Ah, si Tatay Javy na ang in-charge ana!”

Kon mag-istorya akong apo ug iyang parents, silang tulo mag-iningles.

Kon moablig YouTube ang bata, iningles kanunay tan-awon. Mga kadulang silingang bata, mag-iningles sab. Maong usahay, makatawa ko inig ingon niya: “Tatay, please speak English.” Korehian pa gyod ko unsaon sa pag-pronounce.

Apan wala ako malipay nga sa edad nga 6 anyos, hanite nang mosultig iningles akong apo.

Hinuon, naguol! Ngano? Kay dautang tilimad-on kini nga atong Inahang Dila, masakiton na.

Basig inig ka dagko na nila, hingpit nilang malimtan ang paglitok sa kaugalingon natong pinulongan – ang dilang ‘Bisaya’ kay maoy miangkon sa ilang kasingkasing ang lengguwahing ‘English’.

Unta, ang medium of instruction nga Binisayang gigamit sa eskuylahan sa Visayas region gikan sa Kinder ngadto Grade 3 pahugtan pa.

Usab, ang mga publishing companies nga naggaling kada adlaw og binisayang mantalaan o magasin magpadayon forever.

Kay niini lang paagiha nga matabangan sa pagsalbar ang Inahang Dila nga padulong nang lamyon sa hingpit ang kinatibuk-an sa langyawng pinulongan.