Datu Lapu-lapu, unang Pilipinhong bayani nga mibatok sa foreign invaders

Sunod tuig, sa Abril 27 magsaulog ang atong nasud sa ika-500 ka tuig nga sumad sa atong pagdaug batok sa mga langyaw nga buot modumala sa atong nasud. Of course, ang sentro ning maong kasaulogan mao ang Isla sa Mactan, specifically ang Barangay Mactan sa dakbayan sa Lapu-Lapu.

Ning maong barangay atua nagtindog ang mga monumento ni Lapu-Lapu ug kang Magellan.

Sa mga bata pa kami, sa among pagsuroysuroy sa Mactan, ang monumento lamang ni Magellan maoy among Makita, uban sa pagtuo nga siya usa ka bayani.

Hinuon dunay nindot ug daku kaayo nga painting ni anhing Memong Pino nga naghulagway sa Battle of Mactan nagpakita sa kadaugan ni Lapu-Lapu.

Apan alang kanamong mga bata, wala gayud masulod sa among ulo ang pagka-bayani ni Lapu-Lapu. Dunay karaang monumento ni Lapu-Lapu nahimutang sa sentro sa lungsod sa Opon, gama sa panahon ni Mayor G Y de la Serna.  Apan, yuna pa, kini unang gisugilon ni Ramon Farolan nga account ni Antonio Pigafetta, usa ka Italian scholar ug chronicler sa pagbiyahe ni Magellan: “It was Magellan who sent a message to Lapu-Lapu to obey the King of Spain, recognizing the Christian King as their sovereign, and pay us our tribute.”

Nga kun mobalibad si Lapu-Lapu, gubaton sila uban sa mas gamhanan nga mga armas. Wala mahadlok si Lapu-Lapu, mapasigarbuhong mitubag nga aduna sad silay mga “ lances of bamboo and stakes hardened by fire.”

Mga nagkalayo nga mga pana’ ug “hardened sticks maoy mga armas ni Lapu-Lapu. Padayon ni Pigafetta: “In the battle that ensued, Spanish swords, axes, crossbows and guns were pitted against iron-tipped spears, arrows, fire-hardened sticks, and even stones. Magellan was hit on the right leg by a poisoned arrow, and wounded in the arm by a spear, with his left leg bloodied by a large native sword, possibly a kampilan. “

Sa atong nasayran, ang gisaligan ni Magellan mao ang mas superior nilang mga armas. Gani, iyang gibalibaran ang tanyag ni Hari Humabon nga magpadala og mga native warriors. Alang kang Magellan, kaya kaayo nila si Lapu-Lapu. Sayo sa kaadlawon silang misulong sa Mactan uban sa 49 lamang ka sundalo.         

Apan wala sila makadunggo sa baybayon tungod kay hunas kaayo. Sayud man ta nga daku kaayo ang hunasan ang isla sa Mactan. Ug ang mga bala sa mga armas  sa mga sundalo ni Magellan wala makaabot sa baybayon, diin nag-atang ang kapin usa ka libo nga mga mag-gugubat nga sakop ni Lapu-Lapu.

Matud ni Farolan: “The first defeat (conquer, rout, vanquish, subdue – ams) inflicted by Filipinos on Western invaders took place on April 27, 1521, on Mactan Island when followers of a local chief, Datu Lapu-Lapu, repulsed a force of 49 Spaniards, led by Ferdinand Magellan.”          

Karon, sumala sa atong makita didto sa Barangay Mactan, diin medyo mahal ang mga pagkaon, ang bantayog ni Lapu-Lapu, “honoring him as the first Filipino hero to resist foreign rule.” Isip taga-Opon ug kaliwat ni Lapu-Lapu daku ang atong kalipay nga at last, tapus sa  daghang katuigan, na-recognized na gayud sa tibuok nasud ang pagkabayani ni Lapu-Lapu.