EDITORYAL - Maihap nalang ang maguuma

Dako ang peligrong sa umaabot nga panahon, ang Pilipinas mag-import nalang og mga pagkaon gikan sa mga utanon hangtud sa prutas aron duna kini mapakaon sa katawhan.

Dili kini imposible, tungod kay kinsa may magdahom nga ang Pilipinas nga eksperto sa pagpadaghan sa ani sa bugas nga humay ug nahimo pang numero unong eksporter niini, karon numero uno nang importer og bugas sa tibuok kalibotan.

Dili na tingali ikahibulong 20 ka tuig gikan karon mas modako ang importasyon nato og mga utanon ug prutas gikan sa abroad.

Hinuon dili lang ang Pilipinas ang nakasinati niini tungod kay mao sab kini ang nahitabo didto sa Japan, Australia, Canada ug uban pang mga nasud nga lagpad og kaumahan apan kuwang sila og trabahador ug dako ilang produksyon.

Maayo man sila kay may kwarta silang ikasuhol pag-hire og farm workers gikan sa ubang mga nasud sama sa Pilipinas. Ang National Economic and Development Authority (Neda) mipagawas sa ilang report nga gititulohan og “Rural Labor Migration: An Analysis of the Loss of the Labor in the Agriculture Sector in the Philippines.

Nakita sa pagtuon nga nagkagamay nalang ang gidaghanon sa mga maguuma sa nasud. Niadtong tuig 2010 dunay 12.25 milyones nga maguuma sa Pilipinas apan sa tiug 2017 migamay kini og nahimo nalang 9.07 milyones. Sa 17 ka mga rehiyon nga dunay mga umahan, 15 niini ang nagnihit na ang mga maguuma.

Nakita nga ang kabarato sa palit sa abot sa mga maguuma, ang pagsaka sa presyo sa mga abuno, kakuwang sa irigasyon, land development, katalagman ug nagkatiguwang nga populasyon sa mga maguuma usa sa nakitang hinungdan.

Nasayran sab nga ang mga anak sa mga maguuma mipili nga manarbaho nalang sa mga construction sites, katabang, ug kadtong uban nga nakaeskuyla nanarbaho nalang sa siyudad inay nga manguma.

Kini tungod kay dako kaayo ang deperensiya sa ilang kitaon matag adlaw sa pagpanguma itandi sa pagpangempleyo. Kun dili mohimo og lakang ang gobiyerno bahin niini dako kining problema.