EDITORYAL - Hulga sa SEA

Nameligro karon ang supply sa isda sa Pilipinas ug sa tibuok South East Asia tungod niining padayong gibuhat sa China sa West Philippine Sea nga pagpang-harvest sa mga takubo, pag-ibot sa mga corals ug pagkabkab sa mga balas alang sa gitukod nilang mga artipisyal nga mga isla.

Si Gregory Poling, director sa Washington-based think tank Asia Maritime Transparency Initiative mipasidaan nga maapektahan gyud ang kadagatan niining padayong kalihokan sa China.

Dili kini hinimo-himo lamang tungod kay makita man sa mga balita ang aktwal nga gibuhat sa China diha sa maong dapit ilabi na sa mga teritoryong sakop sa Pilipinas.

Apan ang dako ug direktang apektado gyud niini mao ang Pilipinas tungod kay ang pito ka mga artipisyal nga isla nga gitukod sa China diha sa WPS, naa sa sulod mismo sa exclusive economic zone sa Pilipinas.

Giguba sa China ang mga natural nga kinaiyahan sa lugar nga diin mangitlog ug nisanay ang mga isda nga gisaligan dili lang sa mga Pilipino kondili sa tibuok South East Asia ug bisan sa China, Japan ug Korean Peninsula.

Diha magagikan sa maong kadagatan ang 12 porsiyento sa tanang isda nga makuha sa tibuok kalibotan, kun mamatay kining mga coral reefs tungod sa gibuhat sa China, hayan mameligro sab ang fish stocks sa merkado sa kalibotan.

Ang China adunay kapin usa ka bilyon nga populasyon mao nga duna kini kaliboan ka mga panagatan nga gipakatap dili lang sa WPS kondili sa tanang kadagatan sa kalibotan aron mapakaon ang ilang mga tawo.

Apan karon, ang WPS gawas sa estratehikong lokasyon niini nga magamit sa ilang kasundalohan kontra sa ilang mamahimong kaaway, abunda sab kini sa isda nga ilang mapakaon sa ilang katawhan.

Hangtud nga dili moaksyon ang gobiyernong Duterte batok sa gibuhat karon sa China, paglabay sa napulo ka tuig wala nay makuhang isda sa maong lugar ug labing unang mag-antos ang mga gagmay nga mga mananagat sa Pilipinas.