Mga bulilyaso sa bakuna

Di Dengvaxia ang unang bakuna nga nabulilyaso. Apan mahimong di sab maoy kataposan. Maong may abundang sukaranan ang mga kabalaka sa mga bakuna di lang sa Pilipinas kondili apil na ang mas dagko ug mas malambuong kanasuran.

Kasagaran sa mga kampanya batok sa mga bakuna napamatud-an nga way sukaranan: Gipasikad sa sayop nga mga pagtuo, o peke nga mga pagtuon, o sukwahi nga mga lagda sa relihiyon. Samtang kasagaran sa mga kampanya batok sa bakuna nisangpot sa epidemiya, may mga bakuna sab nga, sama sa Dengvaxia, nakahatag gyud og kadaot.

* * *

Labing unang pamakuna sa Paris gihimo sa Italyano nga si Dr. Gatti niadtong 1763. Apan napakyas siya sa pagbuwag sa mga gibakunahan gikan sa populasyon maong natakdan ang himsog nga mga Pranses. Tungod ini, gidili sa bay balaoranan sa Pransiya ang dugang pamakuna.

Apan bisan sa pagdili ug sa kusganong pagsupak sa mga makinaadmanon sama sa philosopher nga si Voltaire, nisulbong ang popularidad sa bakuna sa kalibotan tungod sa mas dakong kahadlok sa pagkamatay sa 500 milyones ka biktima, kasagaran mga bata, nga natakdan sa kagaw sa smallpox.

* * *

Ikaduha nga higanteng bulilyaso sa bakuna nahitabo sa Estados Unidos niadtong 1955 dihang si Dr. Jonas Salk nakakaplag sa labing unang bakuna nga injection batok sa polio. Apan ang unang hugna sa 120,000 ka doses sa bakuna nasagolan og buhi, inay patay, nga polio virus.

Inay maayo ang mga pasyente, nisangpot ang dakong trahedya: 40,000 sa nabakunahan ang nataptan og polio; 53 ang hingpit nga na-inutil; ug lima ang nangamatay.

* *  *

Nitidlom sab ang nagpabakuna dihang gibutyag sa Great Ormond Street Hospital sa London niadtong 1974 nga 36 ka bata ang nangasakit sa utok ug spine human mabakunahi batok sa diphtheria, tetanus ug pertussis (DTP).

Sa pikas nga bahin, napamatud-an nga bakak ang mga pasangil niadtong 1998 nga ang bakuna mosangpot sa autism ug ang preservative sa mga bakuna nga thimerosal may mercury ug busa makadaot.

Sama nga wa pa gyuy klarong ebidensiya nga Dengvaxia ang hinungdan sa kamatayon sa 31 nga nabakunahan suma sa pasangil sa mga abogado sa Public Attorney’s Office (PAO) nga gisukwahi sa tinuoray nga mga eksperto sa mga bakuna. [email protected]