Tito Miguel

Dear Tito Miguel,

Ako diay si Liza,  30 anyos, taga Lapu-Lapu.  Akong problema kay ang pagka addict nako sa online loans nga grabe kadako og tubo. Napuno nako sa utang karon. Nagsugod lang ko sa una og usa ka online loan unya karon mga lima na ni sila mga dagko kaayo og interest. Naglisod nako og bayad.

 Kun di ko kabayad moutang ko sa lain para ibayad sa akong utang maong nagkadako. Karon maglabad na akong ulo unsaon pagbayad, akong bana wala kahibawo  nga daghan ko’g utang.

Nadani man gud ko kay dali ma-approve. Dako lang kaayo og interest (30%-40%) niya kasagaran 14 days ra impason.

Palihog tambagi ko unsa akong buhaton. Salamat. —Liza

Liza,

Debt trap. Pait imong sitwasyon karon, mangutang aron ibayad sa laing utang. Kinahanglan makahibawo imong bana ug mga anak, kun duna man. Pag-andam nga masuko gyud imong bana og basolon ka sa sinugdanan. Apan kun imo mapakita nga gigamit nimo sa panginahanglan sa inyong pamilya, makasabot ra gyud siya sa ngadto. Ang kalisud sa imong sitwasyon maoy pagsuway ninyong magtiayon sa dihang gikasal mo, for better or for worse, hinumdomi sa usa’g- usa nisaad kamo.

Undangi ang pangutang aron ibayad sa laing utang kay ikaw ra’y maut-ot ug malumos samot. Mag anak-anak imong problema og dugang apan susama. Idangop imong problema mismo sa imong gihuwaman, klarohi sila nga maglisod ka’g bayad sa insaktong kantidad ug takna aron makapakita ka nila’g good faith. Mahimo mo magsabot og debt restructuring diin mapagamyan ang imong monthly payment pinaagi sa paglugway sa panahon sa pagbayad. Usahay gani dunay pagpasaylo or pagkunhod sa interest ug penalties.

Ayaw paglikay nila or pagtago, kay samot sila masuko nimo. The good news is wala’y  mapreso sa utang provided wala ka mo issue og tseke nga bayad unta apan niuntol kay kuwang o wala’y pundo ug wala ka mangilad sa imong transaction nila sa sugod pa. Duol og abugado aron sa insakto mas mapalawman kini nimo.

In the meantime, ang tibuok pamilya kinahanglan og lifestyle adjustment aron makamenos sa gastos. Unaha ang mga batakang panginahanglan sama sa pagkaon, edukasyon sa imong mga anak, bills ug tambal. Talikdi usa ang mga non-essentials sama sa Internet connection, shopping ug laag samtang wala pa ka hingpit nakabayad.

Ayaw dangop sa imong mga paryente ug higala aron mangita ka’g ikabayad, gawas kun wa na mo’y gikaon or dunay nasakit. Kay kun manghuwam ka nila labi na sa laing online loans, mausab og kadaghan ang hinungdan sa imong sitwasyon karon. The disease will never be the cure. Tito Miguel