Kuya Boy Odilao Amahan sa Sinulog

CEBU, Philippines – “Kaniadto diha lang sa Basilica ang Sinulog ug wala ‘ko magtuo nga maingon niini kini karon kadako human sa milabay’ng 35 ka tuig,” kini maoy paghulagway  sa gitawag nga amahan sa Sinulog nga si kanhi customs collector David “Boy” Odilao Jr.

Ang Sinulog Festival nailhan na sa tibuok kalibutan ug kini wala damha ni Odilao. Sa kadugayan mas milapad pa kini ug mas minindot.

Matud ni Odilao nga dili niya mahulagway pinaagi sa mga pulong ang paghangop sa nahitabo karon sa Sinulog.

“I cannot describe it in words because in the first place I never expected it nga maingon ana na… It is the biggest now in Southeast Asia’s cultural, historical religious activity,” ni Odilao pa.

Daghan ilabi na sa mga bag-ong henerasyon o bisan na gani ang mga taga Talisay City diin magpuyo si Odilao wala masayod nga siya maoy unang nagpasiugda sa Sinulog niadtong 1980.

Dili usab siya buot mohatag og komento kun nganong wa siya malakip sa Sinulog Foundation Inc. nga unta siya man ang gitawag nga “Amahan sa Sinulog.”  

Si Odilao kinsa 77-anyos na karon  mao usab ang nagpasiugda karon sa nahimo nang tinuig nga “Regata” o lumba sa mga sakayang de layag diha sa dakbayan sa Talisay.

Apan dili buot angkunon tanan ni Odilao ang dungog nga maoy nakahunahuna sa Sinulog kaniadto.

Matud niya dili siya maoy mitawag sa kaugalingon nga “amahan” sa Sinulog kondili kanhi mayor sa dakbayan sa Sugbo nga si Mayor Florentino “Dodong”  Solon.

Matud niya gitawag lang siyang “amahan” sa Sinulog dihang iyaha na kining gitugyan ngadto sa lokal nga kagamhanan sa Sugbo ang pagpahigayon sa Sinulog kada tuig.

“Dili ako ang nangangkon og “father” si Mayor Dodong Solon maoy miingon nga Father of Sinulog ko,” pasabot pa ni Odilao.

Si Odilao nagkanayon nga niadtong Enero 16, 1978 milingkod siya isip customs collector sa Mactan ug pagkabuwan sa Hunyo sa maong tuig gi-concurred siya isip director sa Ministry of Youth and Sports Development (MYSD) diin dugang kini sa iyang trabaho.

“We were not only involved in sports development, we (were also) involved in youth development, culture and history,” ni Odilao pa.

Matud ni Odilao nga usa sa mga tahas kaniadto sa mga customs collector mao nga mailhan ang mga tawo nga nagpuyo sa matag rehiyon, ang ilang kasaysayan ug kultura.

Ang Sugbo naila kini kabahin sa pagkarelihiyoso ug sa dakong debosyon ngadto kang Senyor Santo Niño.

Ang ubang mga lugar sama sa Kalibo Aklan duna kini “Ati-atihan Festival” nga mao usab ilang paagi sa paghalad ngadto sa Santo Niño de Cebu.

Ang “Dinagyang Festival” sa Iloilo halad usab kini sa Santo Niño apan nakauna na sila sa paghimo og susamang mga grandiyosong kapistahan samtang ang Cebu diin magbase sa Imahen sa Balaang Bata wala’y susamang kalihokan.

Tungod niini, mibiyahi si Odilao sa Aklan ug Iloilo aron obserbahan ug tun-an ang paagi giunsa nila paghimo ang maong mga nabantog na kaayong festivals.

Gitun-an usab niya ang kabahin sa kasaysayan ug kultura sa mga rehiyon ug ang ilang debosyon alang sa giplano niyang pag-organisar sa Sinulog dinhi sa Sugbo.

“It was part of a job I have to do as a regional director of the Ministry of Youth and Sports Development. It was job and fulfillment of the instruction of the higher authorities…. naghimo ko og activities dinhi nga ugma damlag mahinumduman nga once upon a time naay nagsugod niini,” ni Odilao pa.

Dihang gitugyan na ni Odilao ang maong proyekto mihangyo siya kang Solon sa pagtukod og foundation  nga maoy molihok alang sa fund raising ug budgeting alang sa matag tuig nga kalihokan sa Sinulog.

Gani mas nauna pa og usa ka tuig sa pagkahimugso ang “Bahug-Bahug sa Mactan” niadtong Abril, 1979 nga giorganisar gihapon kaniadto sa MYSD una pa ang pagkahimugso usab sa Sinulog sa Cebu City.

Ang “Bahug-Bahug sa Mactan” nga gitawag na karon og “Kadaugan sa Mactan” usa kini ka presentasyon kun giunsa sa mga Oponganon pinangulohan Datu Lapu-Lapu pagbuntog ang mga Espanyol nga mananakop pinangulohan ni Ferdinand Magellan niadtong tuig 1521.

Ang mga “tribu” nga misalmot kaniadto sa Bahug-Bahug sa Mactan gilangkoban sa mga estudyante sa mga eskwelahan sa Sugbo nga gilangkuban sa University of the Visayas (UV);  Cebu Central Colleges (CCC)  nga karon mao na ang University of Cebu (UC).

Ang Southwestern University (SWU), University of  San Carlos (USC), Cebu Institute of Technology (CIT) nga karon mao na ang CIT University;  Cebu State College  of Science and Technology (CSCST) nga karon mao na ang Cebu Technological University (CTU);  University of Southern Philippines (USP) ug University of San Jose Recoletos (USJ-R) maoy unang contingent kaniadto sa Sinulog.

Ang maong grupo lakip si Odilao anha g’yud mag-ensayo og sayaw sa Sinulog diha sa may Basilica Minore del Sto. Niño kaniadto.

Ang mosayaw sa Sinulog mosinggit og “Pit Senior!” isip pangaliyopo kang Senyor Santo Niño. Ang pulong Sugboanon nga “sangpit” giputol kini ngadto sa “Pit” mao na nga nahimong “Pit Senyor!”

Hangtud sa paglabay sa pipila ka tuig nga sa Basilica gihimo ang paghalad og Sinulog gibalhin na kini sa down town area apan kaniadto dili pa kini usa ka kompetisyon, kondili partisipasyon sa mga Sugboanon.

Apan sa paglabay sa katuigan duna nay kompetisyon sa mga contingents nga mosalmot ilabi na nga dunay mga out of town contingents nga nangapil ug aron magpabilin ang paglambo niini uban sa pagpaila sa kulturang Sugbuanon nahimo na g’yud kining kompetisyon ug gidayo na og minilyon ka mga tawo sukad sa pagkahimugso niini.

Gihulagway hinuon kini ni Odilao nga “highly commercialized” na ang Sinulog karon.

“Many are making money out of it, it is now highly commercialized pero it’s a good thing nga wala nila kalimti ang Sinulog Base, ang original nga konsepto sa pagmugna namo….In an activities man gud di mahimo nimo kung way sponsors pero dili lang unta pasobrahan ba. Kadtong amo niadto wala ‘toy premyo halad man lang ‘to,” dugang pasabot ni Odilao. (EIM) (BANAT NEWS)