DOH-7: Sugbo wa pa sa dengue epidemic level

CEBU, Philippines – Ang DOH mideklarar og National Dengue Epidemic tungod sa gidaghanon sa mga rehiyon nga dunay mga kaso sa dengue nga niabot na sa epidemic level.

Apan si DOH-7 Regional Director Dr. Jaime Bernadas miingon ang Central Visayas daghan tinuod og  dengue apan wala sila makaabot sa epidemic level.

“Sa karon sa niaging upat ka semana medyo nag-plateau ang incidents nato wala kaayo mosaka unya karon lately karon nga week ninaog siya. Sa ato pa kaning Abril, Mayo ninaog gyud siya nga gikan sa January, February kay carry over last November, December taas man gihapon kaayo ninaog siya Marso ug Abril, nisaka siya og balik pagka June, July aron pag-plateau niadtong three weeks ago karon ninaog na sad siya og balik,” asoy ni Bernadas.

Nanghinaot si Bernadas nga magpadayon ang pagkanaog sa kaso dungan sa pag-ingon nga ang pagpalimpyo sa palibot magpadayon ug dili angay mokompiyansa kini bisan minaog ang kaso.

Hingusgan nila ang ilang kampanya sa 4 o’clock habit, pasabot niini kada alas 4 sa hapon manglimpyo sa kabalayan, opisina, mga sagbot, tanom ug uban pa nga pwedeng itlogan sa lamok.

“Kung wala’y lamok, wala’y dengue, sa ato pa maglikay kita sa lamok kung makalikay kita sa lamok wala tay dengue kay mao man ang dengue gadala sa larvae ug transmissible stain sa virus,” dugang niya.

Base sa datos sa Regional Epidemiology and Surveillance Unit (RESU) sa DOH-7 miabot na og 11,085 ka kaso ug 74 ang patay gikan sa Enero 1 hangtod sa Agosto 3, 2019 dinhi sa Central Visayas. Taas kini og 118 percent itandi sa samang period sa miaging tuig nga duna la’y 5,095 kaso sa dengue ug 30 ang patay.

Nag-una gihapon ang Cebu City sa labing daghan og kaso sa dengue nga miabot og 1468 ug 11 ang patay; gisundan kini sa Lapu-Lapu City nga dunay 661 ka kaso ug duha ang patay; Mandaue City 451 kaso ug tulo ang patay, Dumaguete City 293 ka kaso ug usa ang patay, Danao City 283 ka kaso.

Gisundan ang Danao City sa Buenavista, Talisay City, Mabinay, Toledo City, Sagbayan, Inabanga, Minglanilla, Consolacion, Sibulan, Liloan, Tagbilaran City, Siaton, Balamban, Bais City ug Talibon.

Ang kadagkoan sa City Health Office (CHO) sa Dakbayan sa Talisay miangkon nga taas gihapon ang mga kaso sa dengue karong tuiga sa ilang dapit.

Si Dr. Lino Alanzado niangkon nga nisaka sa 65 porsiyento ang gidaghanon nga nataptan sa sakit nga dengue karong tuiga kun ikumpara sa miaging tuig.

Sa pagkakaron adunay natala ang buhatan ni Alanzado nga 236 ka kaso samtang sa miaging tuig naa lang kini sa 145. Hinuon nikunhod ang gidaghanon sa mga namatay karong tuiga itandi sa miaging tuig nga dunay upat nga nakalas.

Si Alanzado nagkanayon nga taas pa ang buwan ug daghan pa ang panahon nga ting-uwan hinungdan nga dili kini kakumpyansahan.

Ang Provincial Health Office sab miingon nga nimenus ang kaso sa dengue sukad sa pagsugod sa tuig 2019 tungod kay nakatala lang sila og  3, 590 ang kaso sa dengue sa tibuok probinsya sulod sa pito ka bulan apan taas gihapon kini kun itandi sa 1,418 ka kaso sa susamang period sa niaging tuig.

“Sa first three months karon tuiga 2019, nitaas- taas ni siya nag number of cases then ni lower na siya , then karon mura’g naa ta sa plateau bitraw nga nagpabilin siya same number unya ni-increase na sad gamay unya hinay na sad og ka low,” matud Dr. Cristina Giango.

Niadtong Enero niabot sa 1,153 ang kaso sa dengue sa tibuok lalawigan sa Sugbo; 784 Pebrero; 473 Marso; 197 Abril; 189 Mayo; 315 Hunyo; 475 Hulyo.

Matud ni Yango dili pa kinahanglan nga modeklarar og dengue og epidemic sa probinsya sa Sugbo. (Gabriel Bonjoc ug Le Phyllis Antojado/IBM)(BANAT NEWS)