“Do what is Right”

CEBU, Philippines — Bisan sa kataas na sa iyang nakab-ot nga kalamposan sa kinabuhi karon, nagpabilin gihapon siyang yano ug mapaubsanon. Kay niya pa, nagdako siya nga pobre busa mobalik gyud siya og lantaw kon diin siya gikan ug dili gayud siya magdumili sa pag-agak sa mga tawo nga naglisod ug nanginahanglan og tabang.

Siya mao  si Cebu City Councilor David “Dave” Tumulak, 47 anyos, kinsa Chairman sa Public Order & Safety ug Deputy Mayor on Police Matters sa dakbayan sa Sugbo.

Ika-17 si Dave sa 19 ka managsoon. Katulo naminyo iyang amahan ug ang iyang inahan maoy ulahing babaye nga gihigugma niini. Nagtrabaho isip writer ug director sa usa ka radio station iyang mga ginikanan.

“Bisa’g daghan me, gitapok gyud me ni papa. We are trained to live life simply,” asoy pa niini sa Banat News Tingusbawan.

Nagtungha siya sa Grade 1 sa Zapatera Elementary School apan human nasunog ilang balay sa T. Padilla kay nibalhin sila og puyo didto sa Calamba.

Nipadayon siya og tungha sa Grade 2 sa Labangon Elementary School apan didto na nag-Grade 3 sa Labangon Bliss Elementary School. Sa pagtungha dinhi, maglakaw matod pa siya og kapin duha ka kilometro aron makaabot sa eskuylahan.

Gipaambit sab ni Dave nga dili sa tanang higayon mahatagan sila og balon sa ilang amahan. Busa maninda siya og puto matag weekends aron adunay ikabalon tibuok semana.

“Magtud ko sa kormata aron ihatod ang puto, mag-serve ko og puto sa customer ni lola,”paambit pa niya.

Nagtrabaho sab siya sa DYHP isip drama talent, kauban iyang mga ginikanan.

“Igkahuman sa klase modiretso nako’s station kay naay recordings. Per script kay P50,”asoy pa niini.

Inubanan sa kakugi, nigradwar gyud siya sa elementarya nga with honors. Nipadayon siya og tungha sa Don Sergio Osmeña National High School diin laing diskarte na sab iyang gibuhat aron lang makabalon siya ug makatabang sa gastohan sa balay.

“Matag kalag-kalag, manglimpyo ug mamintal ko og mga nitsu. Hangtod nga nahimo ko’ng electrician sa menteryo,”angkon pa niini. Sa hayiskul padayon gihapon siya sa pagtrabaho sa radyo diin nahimo na siyang soundman. Paggradwar  sa hayiskul, nikuha siya  og Bachelor of Science in Marine Technology sa University of the Visayas.

Ang iyang kita sa radyo maoy ibayad niya sa iyang matrikula. Apan tungod sa mga kakulian, wala nakatiwas si Dave og tungha sa koleiyo.

Nahimo siyang  musical scorer sa DYHP. Nabuntis ang uyab niya ug nagminyo sila. Gikan sa ilang balay sa Calamba, nibalhin siya og puyo didto sa Basak,Pardo uban iyang asawa.

Ug niadtong tuig 1994, nisulod si Dave sa kalibutan sa pulitika. Nidagan siya isip barangay councilor ug nidaog.

“I am the only Tumulak residing in that barangay but I won as first councilor. Independent pa gyud ko. Nangampanya ko house to house, heartily ko moestorya sa mga tawo,” sigon pa niya.

Dinhi nipahawa na siya sa DYHP ug nibalhin og laing estasyon. Ang iyang ginagmay nga kita maoy iyang gibuhi sa iyang pamilya. Nahimugso ang unang anak nila ni Dave diin parehas sila og pangalan niini. Apan subo pamalandungon, namatay iyang anak sa nag-edad kini og dos anyos tungod sa sakit nga tipdas.

“Namatay siya tungod sa kapobre namo, wa koy ikapalit og tambal. Late na kaayo nadala sa doctor, mauwaw man ko mangayo’g tabang,” niya pa.

Tuig 1995, nadawat siya sa ABS-CBN Cebu isip segment producer sa programang “Hoy, Gising!” Hangtod nga nahimo siyang reporter sa TV Patrol Central Visayas ug anchor sa DYAB. Nahimo sab siyang Chief of Radio and TV Research and Promotion sa tibuok Central Visayas.

Nagtrabaho sab siya isip Socio-Economic Consultant in Visayas sa opisina sa kanhi bise-presidente nga si Noli de Castro. Ug niadtong 2004  nahimo siyang Consultant sa International Pharmaceutical Inc., ug duha ka tuig ang nilabay nahimo siyang Advertising Manager.

Padayon gihapon siya sa pagpanerbisyo sa ilang barangay diin siya ang Chairman sa Peace and Order. Human sa 11 ka tuig isip first councilor, nidagan siya pagka kapitan ug nakadaog. Maglabang-labang lang matod pa siya sa IPI, ABS-CBN, ug sa barangay hall. Niining tungora, namaligya sab siya og computer inks gikan sa Germany.

Sa mao niyang mga paningkamot, nakapalampos gyud siya sa iyang mga anak ug mga scholars sa kolehiyo.

Human sa 13 ka tuig nga nagtrabaho sa ABS-CBN, nipahawa siya niadtong 2008 ug pagkasunod tuig niundang sab siya sa IPI. Gisira sab niya iyang negosyo ug nagpokos sa iyang trabaho isip kapitan.

Ug dinhi namugna niya ang Basak Pardo Emergency Response, diin ang ilang barangay maoy labing una sa tibuok nasod nga nakamugna og Disaster Risk Reduction Office. Atol sab sa iyang administrasyon, gipasidunggan sila isip labing una nga barangay tibuok nasud nga adunay kaugalingon nga ambulance.  Giawhag sab niya ang tanang nurses sa ilang lugar nga moserbisyo nga libre sa barangay atol sa ilang day off.

Human sa duha ka termino isip kapitan, nidagan siya isip city  councilor ug palaran nga nakadaog. Nahimo siyang Chairman sa Disaster Risk Reduction and Management Office.

Gipaambit ni Konsehal Dave nga isip public servant, dili gayud malikayan nga aduna’y manoktok sa ilaha gabiing dako aron mangayo og tabang. Nakasuway sab siya nga last niyang kwarta sa iyang bulsa iyang gihatag.

“Whatever I have, mohatag gyud ko. It’s not easy sa usa ka tawo nga naay problema  nangayo og tabang unya wala kay ikatabang. Bahala’g gamay. The most important thing is, to entertain, to listen,”pasabot pa niya.

Dako na gyud og kausaban iyang kinabuhi kaniadto ug karon. Tiglimpyo ug tigpintal lang siya og nitsu sa menteryo kaniadto, karon usa na siya ka award- winning public servant. Lakip sa iyang mga pasidungog mao ang Mayor’s Special Awards sa pipila ka mga katuigan ug Outstanding Public Service Program-Radio anchor sa nagtrabaho pa siya sa ABS-CBN Cebu.

“Title ra na nimo ang City Councilor. I never think that I’m on top. Kanunay kung magtan-aw kung asa ko gikan. Pobre ko, parehas sa ubang mga tawo. They need my help even though not financially, but the most important is maminaw ko. Dili tanan muduol nimo kwarta lang ang gipangita ana, they need someone nga maminaw nila,” niya pa. Gipaambit sab niini nga matag weekends mosuroy siya sa nagkalain-laing suok sa Sugbo aron makig-estorya sa mga tawo.

Sa tanan niyang nakab-ot sa kinabuhi, gisigurado niya nga makapaambit gyud siya og grasya ngadto sa uban. Gani, aduna siya’y mga scholars karon ug uban niini nigradwar na.

“I am just an instrument, nga kinsa tong tawo nga akong gitabangan kay makaila sila sa Ginoo,”niya pa.

Busa tambag niya ngadto sa ubang tawo nga kon mahimo, magbaton kita og yano nga kinabuhi kay dili matod pa makit-an ang tinuod nga kalipay sa kon unsa kadaghan imong kwarta, kun dili kon unsa imong nabuhat sa imong isig ka tawo.

“Live simply. Pray and strengthen your faith. Do what is right and good,”panapos pa niya.