Printa sa Kalampusan

CEBU, Philippines — Daghan ang wala misalig sa iyang katakos sa dihang nagtukod siya og negosyo. Apan wala niya kini panumbalinga, hinuon naningkamot siya aron molambo iyang negosyo ug gipakita niya ngadto sa mga  diskumpyansado nga sayop ilang paghukom ngadto kaniya.

Sigon pa ni Jeffrey A. Comillas, 40 anyos,ug kinsa lumolupyo sa Sapangdako, Cebu City,  kinahanglan matod pa nga aduna gyud kay “passion” ug pasensiya sa pagdumala og negosyo. Mao kini iyang sekreto maong nilambo ang gipanag-iyang negosyo niini nga  Four J’s Advertising & Printing Services nga nahimutang sa Sanciangko St. ning dakbayan.

Lumad siya nga taga Gen. Luna, Siargao Island, Surigao del Norte ug ikapito siya sa walo ka managsuon sa public school teacher nga inahan ug sa tindero nga amahan.

“Lisod kaayo kay si mama ra ang gabuhi, akong papa kay mamaligya og bisan unsa nga produkto didto sa Surigao City ug mouli lang kada weekends,”pasiuna niya sa Banat News Tingusbawan.

Miasoy sab kini nga mamingwit siya sa kadagatan kaniadto aron aduna sila’y panud-an.

Natungha siya sa Gen Luna Elementary School diin wala gyud siya’y balon nga kwarta sa pagtungha.

“Kung gutom na kaayo ko, moadto ko sa naninda og santol ug puniton nako ang panit, naa paman nay gamay nga unod, ako nang kan-on,”hinumdom pa niya.

Taliwala sa kalisdanan, nigradwar gihapon siyang 4th honorable mention sa elementarya. Nipadayon siya pagtuon sa Gen Luna National High School nga nahimutang duol ra sab sa ilaha busa mopauli lang siya matag paniudto.

Human nigradwar sa hayskul, nianhi siya sa Sugbo uban sa iyang maguwang kinsa adunay gamay nga printahanan dinhi.

Nagpuyo siya kauban sa iyang maguwang ug mao kini ang naggasto kaniya sa pagtungha sa kolehiyo sa kursong Computer Engineering. Dili gyud siya ganahan sa maong kurso apan wala siya’y mahimo kay mao man kini ang gusto sa iyang maguwang.

Aron dili siya mangayo og allowance ug pampalit og projects, nag-sideline siya og nagkalain-laing trabaho human sa iyang klase. Wala matod pa nasayod iyang maguwang niini.

“Nag-janitor ko sa usa ka kompanya dapit sa Plaza Independencia, P20 akong adlaw,”niya pa.

Pag-abot niya sa 3rd year, nikuha siya og laing kurso, ang BS Customs Administration kay dili gyud matod pa siya ganahan sa naunang kurso. Wala nasayod iyang maguwang kabahin niini.

Niining panahona nagtrabaho na siya sa usa ka printing house sa Junquera isip collector.

Hangtod nga nakahukom  siya nga moundang sa pag-sideline ug magsalig na lang sa ginagmay nga allowance sa iyang inahan ug maguwang. Nigradwar siya sa kolehiyo niadtong 1998 ug naminyo dayon sa iya ra sab nga classmate nga si Joselyn.

Nagtrabaho dayon si Jeffrey sa usa ka trucking company isip messenger dayon container yard coordinator. Apan usa ra siya ka tuig ug nibalhin pagtrabaho sa printing house sa iyang maguwang ug kasosyo niini isip marketing representative.

“Didto ko nakakuha’g idea nga nindot man diay ingon ani nga business,”niya pa.

Samtang nagtrabaho didto, naghinayhinay siya og lihok sa iyang papers sa pagtukod sa susamang negosyo. Nihinay ang maong printahanan busa nakahukom siya nga mopahawa didto.

“Kay wala man koy shop ug capital, magsuroy-suroy ko dinha’s  Junquera ug mang-canvass ko,” asoy pa niini.

Kon aduna na siya’y kostumer, mangayo siya og 50% nga downpayment niini ug ipa-job out lang niya kini ngadto sa laing printahanan.

“Kay wala man koy kwarta, akong puhonan kay laway ra gyud,” butyag pa niini.

“Akong style mang-canvass ko ug kung naay mangutana asa akong shop, ako lang ingnon nga naa sa Sanciangko, pero dili gud to akoa, sa ako gud tong amigo,”saysay pa niya. Ug niadtong 2003, gihagad siya sa pwesto sa iyang higala nga niundang na sa negosyo niini. Ug bisan nga wala siya’y puhonan ug mga gamit, iya gyud kining giablihan ug ginganlan niya kining Four J’s Advertising & Printing Services.

“Lisod kaayo pagsugod kay wala man koy mga gamit maong nangutang ko og usa ka computer ug printer sa usa ka tindahan,”asoy niini.

“Nana koy gamit pero problema kay dili ko makamao mogamit og computer. So nagpa job-out gihapon ko,”dugang niya.

Gihinay-hinay gyud niya’g kat-on ang gikinahanglan niyang makat-onan, pinaagi sa pag-obserba sa mga trabahador sulod sa usa ka bulan.  “Gipangayo gyud na nako’s Ginoo,”niya pa.

Hinay-hinay siya sa pagpanawat og kustomer. Ug niining panahona, gamay ra gyud siya og kita, dili igo sa pagbuhi sa iyang pamilya ilabi na nga duha na iyang mga anak.

“Ingnon ka sa imong asawa nga paningkamot, pangita og laing trabaho, kay dili ka kabuhi sa imong mga anak ana nga negosyo,”asoy pa niya.

Hasta iyang mga higala daw nakamenos niya.

“Niingon sila nga- kana si Jeppoy, dili na kabalo oy, dili na makasugakod ana nga negosyo kay wala nay kahibangkaagan sa pagnegosyo,”niya pa.

Ang maong mga pulong nitatak sa iyang alimpatakan ug tungod niini nanganti siya’ng molahutay gyud siya taliwala sa mga negatibong reaksyon sa nagpalibot niya.

Apan niadtong Disyembre 2007, naproblema siya sanglit papahawaon naman siya sa iyang giabangan kay i-demolish na ang pwesto. Naguol na siya kung asa siya mobalhin.

“Naay monghe gikan sa laing nasud nga nangayo og donations sa akong shop. Kay buntag pa man to, akong kwarta kay 100 ra gyud ug ako na lang gihatag,”

“Paghatag nako’s kwarta ,iya kong gi-pray overan- After this, or soon, you will have a bigger shop,”saysay pa niini.

Ug tuod man, natinuod ang sulti sa monghe kay pagkasunod tuig o 2008, nakakita gyud siya og dako nga pwesto unahan ra sab sa unang shop.

“Naa gyu’y purpose ang Ginoo. Everytime nga naa koy failures, Siya ra gyud akong sangpiton,”niya pa.

Nakapalit na siya og laing computer unit. Ug niadtong 2010 mas napalambo niya ang negosyo human nakaila si Rey Calooy, president sa Filipino Cebuano Business Club Inc. (FILCB), kinsa iyang mentor sa pangnegosyo

Apan niadtong 2013-2014 nalugi iyang negosyo human niya kini napasagdan ug naputos siya utang. Nagalgal siya sa pagtukod og internet-based nga radio station apan nalugi kini.

“Mura kog nayabag ato, naka-decide na gud ko nga manira unta ko. Dako kaayo ko’g pasalamat sa akong misis, gi-encourage ko niya nga mobangon,”niya pa.

Ug atol sa election period, dinhi siya nakabangon sanglit panahon man kini nga daghang kliyente.

Ug sa dihang natarong na pagbalik iyang negosyo, nisanong si Jeffrey sa sugyot sa iyang higala nga si Raul del Prado nga mahimong reporter sa Brigada News FM diin pabilin siyang nag-alagad hangtod karon.  Sa pagkakaron,giabangan na niini ang tibuok building nga nahimutangan sa iyang shop. Tungod sa iyang negosyo, nakapalit siya og yuta, balay ug sakyanan ug nakapahimo siya og boarding house. Gipaambit ni Jeffrey nga nilambo iyang negosyo kay mangunay gyud siya sa trabahoon sa iyang shop. “Hands-on ko sa akong trabaho, wala ko nagsalig og mga tawo. Pag-ampo ug pasensya sa negosyo gyud,”asoy niya.

“Kung mag-expect ka mamilyonaryo dayon ka, dili na mahimo, kinahanglan magsugod ka’s ubos,”dugang niya.

“Kinahanglan naa kay passion sa imong sudlan nga negosyo. Uban sa imong pag-ampo, molampos gyud ka.” “Ayaw gyud kalimot pagpasalamat sa Ginoo, magamay o madako man imong nadawat. Pagpaubos ug pagpasensya kanunay,”panapos pa niya.