Kun dili modaog gitikasan

Dili na bag-o ang pasangil sa pagpanikas sa piniliay sa Pilipinas. Dili lang human sa piniliay, kun dili, bisan sa wa pa ang piniliay. Dayon human sa kampanya sa piniliay’ng presidensiyal niadtong Mayo, nagsige na og pasidaan si Presidente Rodrigo Duterte nga mahimong tikason ang piniliay aron pagbaraw sa nag-ung-ong niyang kadaogan ug mosangpot ang kaguliyang kay makapasuko sa katawhan.

Ang piniliay niadtong Mayo 9, maila nga usa sa labing hapsay ug malinawon sa kasaysayan. Natuman ang pasalig ni kanhi Presidente Noynoy Aquino nga mahimong kataposan niyang kabilin ang gawasnon ug matinud-anong piniliay.

Apan wa kapugngi ang mga nangapilde sa piniliay sa pagpangangkon nga biktima sila sa lapad nga pagpanikas. Maong abunda ang sukaranan sa pasiaw nga duha ra’y dawaton sa mga politiko nga mahitabo sa ilang kandidatura. Kun dili modaog, seguradong gitikasan.

* * *

Bisan sibaw sab ang mga pasangil sa tikas sa mga piniliay sa Estados Unidos, karon pa mahitabo nga usa sa nagpapili pagka presidente nagsige og pasidaan sa inadlaw niyang pangampanya nga tikason ang piniliay sunod buwan.

Wa magtagad si Donald Trump, ang opisyal nga kandidato sa Republican Party, pagpakita og ebidensiya sa seryuso niyang pasangil.

Gisigehan lang niya og balikbalik ngadto sa media kabahin sa lapad nga maniobra sa tikas nga pasiugdahan sa iyang kaatbang nga si Hillary Clinton, ang opisyal nga kandidata pagka presidente sa Democratic Party.

Matud ni Trump nga kabahin sa tikas ang paghilo sa mga sakop sa media sa mga botante sa pagbalita sa sibaw nga mga pasangil nga nanamastamas siya og kababayen-an sud na sa daghan na nga katuigan.

*  * *

Bisan ang Republicans nagdumili pagdason sa pasangil ni Trump. Pipila sa mga haligi sa partido nibakwi na gani sa ilang suporta. Makuting pagtuon sa nangaging piniliay, napakyas sab pagmatuod sa lapad nga tikas:

* 31 ra ka kaso sa pagbotar sa sayop nga mga botante sa usa ka bilyon ka boto nga narehistro sa mga piniliay sa 2000 hangtod sa 2014;

* Sa 2,068 ka pasangil sa tikas niadtong 2012, 10 ra ang napamatud-an; ug

* Utro nga wa kapamatud-i ang pasangil sa pagpanikas ni John F. Kennedy sa piniliay sa 1960 bisan sa recounts sa Illinois;

* * *

Giisip ang mga pasangil ni Trump nga desperado kay gilubong nang Clinton sa tanang surveys. May nagtuo hinuon nga gipaukyab ang lunod-patay niyang mga dumadapig aron madasig pagbotar sa adlaw sa piniliay.

Niinsistir hinuon ang kampo ni Clinton nga ang iresponsableng kampanya ni Trump mas nakapadasig hinuon sa ilang mga dumadapig. Malili hinuon ang tinuod nga kahimtang sa panghunahuna ni Trump sa iyang pagsige og awhag sa iyang mga dumadapig pagpili niya karong Nobiyembre 28.

Ambot ngano nga wa’y nakahunghong nga ang piniliay’ng presidensiyal karon na nga Nobiyembre 8. ([email protected])