Gustong taktakon ang kawani nga masakiton

Dear Atty. Divine,

May gamay ko nga negosyo ug aduna ko’y lima ka empleyado. Ang usa kanila magsige lang og absent kay sige lang og kasakit. Wa siya mosulti kun unsay iyang sakit, apan nahadlok ko nga matakdan unya niya ang ubang empleyado. So nakahuna-huna ko nga ako siyang taktakon, aron sab siya maka-focus sa pagpatambal sa iyang sakit. Ang akong pangutana, puwede ba nako siya nga taktakon? Unsay proseso ug kinahanglan ba ko nga mobayad kaniya og separation pay kun ako siya nga taktakon? Daghang salamat. —Lucila    

Dear Lucila,

Base sa balaod, ang employer mahimong mo-terminate sa empleyado tungod sa sakit niini apan kinahanglan nga adunay proof ang employer nga ang sakit sa iyang empleyado dili na madala og tambal sulod sa unom ka buwan ug kun magpadayon kini sa iyang trabaho hayan makapasamot kini sa iyang sakit ug mamiligro nga matakdan ang  iyang mga kauban. Kinahanglan gyud ka nga mokuha og certification sa usa ka government doctor nga mopamatuod nga wa na’y kaayohan ang sakit sa empleyado ug dili na kini madala og tambal sulod sa unom ka buwan.

Kun makatuman ka sa maong rekisitos, then puwede nimong taktakon ang empleyado apan kinahanglan gihapon ka nga moagi sa proseso. Ang una nimong buhaton mao ang paghatag og written notice sa empleyado labot sa imong plano pagtaktak kaniya gumikan sa iyang sakit aron sab paghatag og higayon kaniya nga makatubag. Kun dili gyud mausab ang imong desisyon, padad-an na sab nimo siya og written notice labot sa imong pag-terminate kaniya, apan kinahanglan nga mobayad ka sa empleyado sa iyang separation pay nga equivalent to at least one-month salary or to one-half month salary for every year of service.

Apan kun ang sakit sa imong empleyado matambalan ra sulod sa unom ka buwan, then dili mahimo nga imo siya nga taktakon, kun dili, imo lang siya nga hatagan og leave of absence aron siya makapatambal ug dawaton nimo siya pagbalik kun kini mamaayo na. Thanks and God Bless! – Atty Divine