Paglingkawas ni Enrique

Namatyan og 15 ang pundok ni Lapu-Lapu sa gubat sa Mactan. Samtang namatay uban ni Ferdinand Magellan ang walo ka Katsila, ingon man ang upat ka Sugbuanong naunay sa kanyon sa mga barko. Daghang samaran. Apil sa nangamatay si Cristóvão Rebêlo, anak sa gawas ni Magellan ug mga tripulante nga silang Francisco Gómez, Antonio Gallego, Juan de Torres, Rodrigo Nieto ug Anton de Escovar, nga naabtan pa og duha ka adlaw human sa gubat.

Pagka hapon sa Abril 27, 2015, giawhag sa mga Katsila si Rajah Humabon paghangyo ni Lapu-Lapu nga itugyan ang mga lawas nilang Magellan ug ubang nangamatay. Nitanyag pa sila og bayad. Apan nibalibad si Lapu-Lapu. Di nila ibugti ang lawas ni Magellan sa bisan unsang katigayonan kay ilang tipigan isip handumanan.

* * *

Gidali og hipos sa mga Katsila ang tanan nilang baligya sa Sugbo balik sa mga barko. Nagpili dayon og duha nga mangu nila: Silang Duarte Barbosa, bayaw ni Magellan, ug Juan Serrano. Niprotesta si Sebastián Elcano kinsa niinsistir nga siyay labing takos nga mopuli.

Ang ulipon ni Magellan nga si Enrique, kinsa nasamdan sa gubat, nideklarar sa iyang kagawasan human namatay ang iyang agawon. Apan gibalibaran siya sa bag-ong mga pangu kinsa nakakita sa dakong panginahanglan sa iyang diplomasya ug katakos pakigsulti sa mga Sugbuanon. Nainsulto si Enrique nga napukaw ang kasilag sa iyang kasingkasing.

* * *

Masuk-anong nibiya si Enrique sa barko ug nidangop ni Humabon. Nagduda ang mga Katsila nga namakak si Enrique nga mobiya nang mga Katsila ug mahimong dakpon nila si Humabon. Nagtuong si Enrique ang niawhag ni Humabon pagsakmit sa tanang barko ug armas.

Mahimong nakumbinser si Humabon kinsa nakabatyag nga nawad-an og gamhanang panagang batok ni Lapu-Lapu human sa kamatayon ni Magellan. Nahasol sab si Humabon sa reklamo sa kalalakin-an nga gipanamastamasan sa mga langyaw ang kababayen-an.

* * *

Pagka Miyerkules, Mayo 1, 1521, gidapit ni Humabon ang mga Katsila sa dakong piging. Nisaad og makabuhong nga pagkaon ug daghang alahas nga magsilbing gasa alang sa hari sa Espanya. 30 ka Katsila, kasagaran mga opisyal, ang nitambong. Nikuyog silang Barbosa ug Serrano, ang bag-ong mga pangu, ug ang astrologer nga si Andrés de San Martín. Nibalibad si Antonio Pigafetta kay luya pa tungod sa samad sa pana sa iyang agtang.

Nakugang na lang si Pigafetta dihang kalit nga nibalik sa barkong Trinidad silang João Lopes de Carvalho, ang pilotong Portuguese, ug ang master-at-arms nga si Gonzalo Gómez de Espinosa. Nangangkon ang duha nga nakakita sila og mga timaan sa katalagman.

* * *

(Gikan sa talaan ni Antonio Pigafetta, kuyog sa expedition ni Magellan, nga naapil sa librong Over the Edge of the World: Magellan's Terrifying Circumnavigation nga sinuwat ni Laurence Bergreen)