Kauyonan sa mga diktador

Giutingkay nilang Presidente Rodrigo Duterte ug Presidente Xi Jinping sa China ang kapin sa upat ka dekada na nga kauyonan sa duha ka nasud aron pagtimaan dili lang sa pagkabanhaw, kun dili, sa pagpalambo pa sa kasuod sa ilang relasyon.

Ang Joint Communique sa People's Republic of China (PROC) ug sa Pilipinas sa 1975 gipatigbabaw sa hinugpong nga opisyal nga pamahayag sa duha ka nasud pagtak-op sa upat ka adlaw nga state visit ni Duterte sa Beijing gahapon.

Duha ang labing makahuloganon nga probisyon sa kauyonan sa 1975: Una, ang pagsaaray sa duha ka nasud nga tahuron ang masig nila ka nasudnong teritoryo; ug ikaduha, ang pagsaad sa Pilipinas nga usa ra ka China ang iyang ilhon, ang PROC ug dili ang Taiwan o Republic of China (ROC).

* * *

Lahi kaayo ang panagway sa duha ka nasud 41 ka tuig ang nilabay:

* Ang Pilipinas ubos pa sa diktadura ni Ferdinand Marcos, gikandadohan pa ang Kongreso, si Marcos ra ang mohimo og mga balaod pinaagi sa iyang presidential decrees, wa’y gawasnon nga piniliay ug dili gawasnon ang pagbalita sa mga estasyon sa radyo ug telebisyon ug mga pamantalaan; ug

* Ang China ubos sa diktadura sa masakiton na nga si Mao Tse-tung, naggusbat pag-ayo sa Cultural Revolution nga nipatay og 30 milyones ka molupyo ug nibangkarota sa nasudnong ekonomiya, mao pay pagkaumol sa ilang 1975 Constitution nga nipatigbabaw sa "dictatorship of the proletariat", "social imperialism" ug "proletarian internationalism"

* * *

Dakong baligho ang pagpatigbabaw sa karaang kauyonan sa duha ka diktadura sa samang ginhawa sa pagdeklarar ni Duterte nga ang China usa na ka demokrasya. Bisan sa lab-as nga mga pasangil ni Republican Presidential Candidate Donald Trump sa lapad nga pagpanikas sa mga piniliay sa Estados Unidos, mas lig-on ang sukaranan sa mga pasangil nga ang tinuod nga nagpili sa mga lider sa China dili ang katawhan kun dili ang Communist Party of China (CPC).

Dili ni makatabang sa kawsa ni Duterte nga nagsubli-subli pagpasabot nga niabot nang panahon nga sa paglingkawas sa Pilipinas sa naandan nga pagpakilimos sa Estados Unidos ug paggakos sa independente nga foreign policy. Apan sa kinatibuk-an niyang pagduaw sa Beijing, kuwang na lang og diyutay nga magluhod-luhod siya pagpangayo og tabang.

* * *

Sa kauyonang gipirmahan ni Marcos alang sa Pilipinas ug Chou En-Lai, Primero Ministro sa China, niadtong Hunyo 9, 1975 nisaad ang duha ka nasud paghusay sa ilang panagsungi sa malinawong mga paagi sa wa’y paggamit ni pagpanghulga og puwersa. Dili malinawon ang paggamit sa China og puwersa batok sa mga mangingisda nga Pilipinhon sa Scarborough Shoal. Malinawon ang pagdangop ug pagdaog sa Pilipinas sa Permanent Court of Arbitration (PCA). Apan gipalabi ni Duterte ang pag-amen ni Xi. ([email protected])