Kabus ra ang mag-antos

Bag-ong Tuig. Bag-ong buhis ang atong pas-anon human nga gipirmahan ni Presidente Rodrigo Duterte ang Tax Reform for Acceleration and Inclusion (TRAIN) law.

Gilauman nga makatigum og P130 billion nga revenue ang gobiyerno niining bag-o nga taripa sa buhis nga magamit alang sa socio-economic programs ug sa mga proyekto nga pang-inprastraktura.

Adunay gibanabana nga 7.5 million ka magbubuhis nga makabenepisyo kay moubos man ang ilang buluhisan, o wala na gyud sila’y bayran pa, sunod tuig sa pagpatuman na sa TRAIN law.

Ang mga taxpayers nga nag-income og P250 mil kada tuig o kapin sa P20 mil kada bulan, paubos, ang exempted na sa pagbayad og income tax.

Nindot kaayo tan-awon alang sa mga tawo nga maapil sa makabenepisyo sa tax exemption, apan makapanguros ko nga maghunahuna sa mahimong epekto niini.

Sa tinuod lang, ang mga low income nga tawo, o kadtong mga kabus maoy mag-antos niini tungod sa pagmahal na unya sa presyo sa palaliton nga gamitonon sa kinabag-an, o dili man direktang mapalit sa mga yanong tawo, apan segurado nga dunay epekto sa inadlaw-adlaw nga panginabuhi.

Sama sa buhis sa mga matam-is, o sweetened beverages, ug ang buhis sa lana. Ang presyo sa diesel, buhisan na og P2.50 kada litro sa 2018; P4.50 sa 2019 ug P6 sa 2020. Samtang ang gasolina buhisan na og P7 sa 2018; P9 sa 2019 ug P10 sa 2020.

Nagpasabot lang kini nga mosaka ang plitehan, mosaka usab ang presyo sa mga produkto nga mogamit og transportasyon. Sa pagbuhis sa mga matam-is, apektado gihapon ang mga kabus kay motaas man usab ang presyo sa mga produkto nga nagsalig sa mga sweetened beverages.

 Bahala na og momahal ang presyo sa mga awto basta dili lang unta ang mga palaliton nga ang mga kabus maoy mabuthan kay ang mga adunahan duna may ikasarang.

Apan wala na kita’y mahimo pa kay hingpit na kining balaod nga ipatuman sugod sa Enero 1.