EDITORYAL - Kinaiyang pangguba

Dako g’yud nga problema sa mga nasud nga bantang sa kalamidad sa epekto niining climate change. Ang Pilipinas usa niining mao nga mga nasud. Sa gihimong United Nations Framework Convention on Climate Change didto sa Germany diin ang Pilipinas girepresentahan ni Senador Loren Legarda, iyang giawhag ang mga adunahang nasud nga tumanon ang mga nalatid sa Paris Agreement on Climate Change.

Kining mao nga mga nasud maoy una ug dako’g natampo sa polusyon sa kalikupan tungod sa ilang dagkong mga industriya sukad nila nakat-onan kon unsaon paggamit ang bag-ohay’ng nadiskubrehang petrolyo didto sa Pennsylvania sa Amerika niadtong 1859. Dinhi sa Sugbo, gawas sa buga sa aso sa mga makinarya ug pabrika, aduna sa’y laing matang sa hulga sa kalikupan, kini ang kinaiya sa mga tawo.

Makita diha sa kabaybayonan kon giunsa pagpanamastamas ang kanindot sa kalikupan base sa gidaghanon sa mga basurang nanglutaw sa dagat. Sa mga hilit nga kalungsoran, aduna g’yuy mga pagpabaya sa mga lokal nga opisyal kay aduna may makitang mga nagtipun-og nga mga basura sa mga kilid sa karsada, ang mga sapa daghan na nga gitambak nga basura ug mga kahoy nga gipamutol, mga sapa nga gipangkubkob ug uban pa.

Wala g’yuy nahimo ang mga lokal nga otoridad, pulos lang pagarpar nga estorya apan wala’y hugot nga implimentasyon sa mga balaod kay hadlok nga dili unya sila botaran atol sa eleksiyon. Sa mga kasapaan naglaray na usab kining mga baboyan ug mga manokan nga anha iyabo ang hugaw direkta sa mga sapa. Ang kaniadto taas kaayong baybayon nga mahimong lakawon sa mga tawo, karon may daghan na nga nagbabag nga mga estraktura nga gipatukod sa pipila lang ka hakog nga indibidwal nga hakog sa kuwarta.

Busa moaksyon unta niini ang mga lokal nga opisyal ug mokooperar ang katawhan pagpangita og pamaagi nga mapreserbar ang kaanindot sa mga lugar sa Sugbo dungan usab sa paglambo sa mga nagpuyo niini.