Insomnia

Usa sa atong mga problema sa panglawas, mao kining kakuwang sa kinatulgan. Ang uban nato, gumikan sa pagmata-mata sa gabii, maglisud na ta pagbalik og katulog. Ang gisugyot nga at least 8 hours ang pagkatulog, apan dili nato ma-achieve.

Hangtud nga moabot ang pagduda nga gi-insomnia ta. Dili baya tingali. Una sa tanan, atong ipahinumdom pag-usab ang ato na nga nahisgutan dinhi, nga ang katre, ang unlan, ang habol, ug ubang bedtime accessories, kining tanan alang kini sa pagkatulog ug dili alang sa pagsulbad sa problema.

Maoy hinungdan nga inighigda nato, mosugod na gani ta’g sulbad sa problema: Asa  ibayad sa mga utang, unsaon pagbawi sa alkanse sa negosyo, bayad sa tuition, unsaon ang kuwarta kon mudaog sa lotto, bayad sa abang sa balay, kabit sa bana o asawa, ug daghan pa nga mosantop sa atong hunahuna nga makabalda sa pagkatulog.

Giingon dinhi nga aron mahinanok kita sa pagkatulog, blangkohi ang imong utok. Ayaw pag-entertain sa mga problema, after all, dili man ni makasulbad sa problema. Paghuwat sa buntag, ug mao pa’y imong pag-atake sa problema.

Giingon dinhi nga ang most common causes kuno sa insomnia, sumala sa nabasahan ni Nelly Faivis-Villafuerte mao ang stress, depression, anxiety, ug anger. Sa ato pa, samtang lisud kining kalikayan, apan mahimo kining makontrolar ug masalikway during bedtime.

Laing makabalda sa atong pagkatulog mao ang caffeine ug alcohol. Hinoon duna ko’y daghang kaila nga dili makatulog kon dili moinom og coffee. Ila sab ni nga abilidad.

Unya, dili kuno maayo nga mokaon og daghan sa gabii, light snacks before bedtime, “okay” lang, apan, taking a nap after 3 pm, dili maayo.

Ang insomnia moatake regardless sa edad, apan mas common sa mga nag-edad na’g lapas sa 60. So, kitang mga senior citizen maoy most vulnerable niining maong sakit.

* * *

Ang atong nasud giila nga fastest ageing population. Dali ang pagtubo sa gidaghanon sa mga senior citizen, nga karon aduna nay 103 milyones sa tibuok nasud. Mas kusog pa kuno ang pagdaghan sa katigulangan kay sa mga batan-on, nga sa 2040, moabot na’g 20 milyones.

Sa tuig 1995, ang ihap sa senior citizens, 3.7 million lang, o 5.4%  sa total population. Pagka tuig 2000, misaka ang gidaghanon ngadto sa 4.8 million kon 6%. Sa 2011, miabot na kita’g 7 million o 6.9% of the total population, diin mga 1.3 million niini mga indigents.

Andam ba ang atong gobiyerno pag-atubang niining maong sitwasyon?