Kapuslanan sa UN

Tungod sa pagbalikas ni Presidente Rodrigo Duterte sa mga opisyal sa United Nations (UN) nga nikuwestiyon sa kadaghan sa nangamatay sa iyang kampanya batok sa ilegal nga drugas, ug sa nisunod niyang hulga sa paggawas sa Pilipinas gikan sa payong sa UN, daghang tigpaminaw sa Arangkada sa DYAB Abante Pa, Bisaya! Ang nagpakisayod unsa ka tinuod ang mga benepisyo sa mga nasud nga sakop sa UN?

Pagtubag sa pangutana maayong hinumdoman nga ang Pilipinas usa sa mga nasud nga nagtukod sa UN niadtong 1945. Sa labing uwahing ihap niabot na og 193 ka nasud, o makabungog nga mayoriya sa kanasuran sa tibuok kalibotan, ang nagpasakop sa UN. Di hinuon si Duterte ang unang nihulga sa pagbiya.

* * *

Nanghulga sab nga mobiya sa UN ang Saudi Arabia, India ug bisan ang Estados Unidos. Karong bag-o nihulga ang China dili sa pagbiya sa UN, kun dili, sa pagbakwi sa ilang pirma sa UN Convention on the Law of the Sea (UNCLOS) tungod sa panagsungi sa Spratlys.

Usa sa labing unang nibiya sa UN mao ang Syria nga nikuyog sa Egypt pagtukod sa United Arab Republic niadtong 1958. Apan nibalik ra sab ang Syria sa UN human nibuwag sa Arab Republic niadtong 1961. Nibiya sab kadiyot ang Indonesia  niadtong 1965 tungod sa panagsungi sa Malaysia. Apan nibalik dayon ang Indonesia human sa usa ka tuig.

* * *

Makatabang sab tingali ang pagsubli sa labing dagkong katuyoan sa pagtukod sa UN:

Pagpalambo sa kalinaw sa nagubot nga mga nasud sa kalibotan (sukwahi sa pasangil ni Duterte, aktibong nanginlabot ang UN paghusay sa nagpadayong gubat sa Syria ug pagtabang sa mga biktima);

Pagpalambo sa tawhanong katungod sa tibuok kalibotan (nga mahimong usa sa nakapa-igking ni Duterte);

Pagpalambo sa ekonomikanhong kalamboan ug pagmenos sa kakabos sa nagkalainlaing kanasuran; ug

Pag-ayo sa kalibotanong mga sakit sama sa HIV/AIDS ug malaria.

* * *

Ang mosunod mao say mga benepisyo sa mga sakop sa UN:

Makadawat dayon og kalibotang hinabang kun maigo sa linog, bagyo ug ubang katalagman (nga napahimuslan sa mga biktima sa linog sa Bohol ug bagyong Yolanda sa amihanang Sugbo ug silingang Kabisay-an niadtong 2013);

Makautang sa World Bank (WB) ug International Monetary Fund (IMF) pagpalambo sa ekonomiya o pagsulbad sa kaapiki sa panalapi (lalisunon pa hinuon ang kamakiangayon sa mga kundisyon sa utang);

Pagpalig-on sa kampanya batok sa mga sakit nga makapatay sa mga bata nga bag-o pang nahimugso, sa magsabak nga mga inahan ug kalibotanon nga mga epidemiya pinaagi sa World Health Organization (WHO); ug

Pagpalig-on sa demokratikanhong mga institusyon pinaagi sa pagpanalipod sa tawhanong katungod (maong manginlabot gyong UN sa gubat sa Syria o sa gubat sa drugas sa Pilipinas). ([email protected])